گچ، ژیپس یا پلاستر همگی نام ماده سفید رنگی هستند که اغلب آن را با نام گچ ساختمانی می‌شناسند.
به عبارت بهتر گچ قدیمی‌ترین نوع مصالح ساختمانی در دنیا است و حدود ۱۶۰ تا ۲۰۰ میلیون سال گذشته دریاها خشک شدند و لایه‌های سنگ گچ و به اصطلاح امروزی معادن گچ بر روی زمین ظاهر شدند. بر اسای مطالعات چینه شناسی و دیرینه شناسی علم زمین شناسی مشخص شده است که دوران ناپدید شدن دایناسورها و پیدایش لایه‌های گچی بسیار قدیمی‌تر از بوجود آمدن تمدن بر روی کره خاکی است. گفتنی است که در قرن ۱۷ پاریس به عنوان پایتخت گچ شناخته شده بود و تمام خانه و بناها مزین به گچ‌بری می‌شدند.
گچ به صورت طبیعی سفید رنگ بوده و پس از استخراج سنگ گچ از معدن مانند بسیاری دیگر از مواد معدنی وارد کوره شده و پس از پخته شدن و تبخیر آب به صورت مصالح ساختمانی درمی‌آید و برای استفاده آماده می‌شود. قابل ذکر است که گچ به دلیل وجود ناخالصی‌هایی همچون رس و اکسید آهن می‌تواند به رنگ‌های خاکستری، صورتی یا زرد نیز یافت شود.
سنگ گچ از گروه مصالح ساختمانی دارای کلسیم است که در طبیعت نیز به فراوانی پیدا می‌شود. گچ در صنعت ساختمان سازی مصارف گوناگونی همچون سفیدکاری، سنگ کاری و ملات سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و گچ به دو نوع زنده و کشته تقسیم می‌شود. به عبارتی گچ آب خورده را گچ کشته می‌گویند و عملا ترکیب آب و گچ تناسب مناسبی نداشته و قبل از مخلوط و همگن شدن به سنگ گچ تبدیل می‌شود و برای هر مصرفی ناکارآمد خواهد بود. گچ مرمری ازجمله محصولاتی است که از گچ تولید می‌شود و در دنیا به عنوان یک صنعت شناخته شده است.
بر اساس آمار منتشر شده از امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت، حدود ۲۵۵ معدن گچ در کشور فعالیت دارند و چیزی حدود ۳۱ میلیون تن ظرفیت تولید گچ در کشور تخمین زده شده است. گفتنی است که در سال ۱۳۹۸ حدود ۱۰ میلیون تن و در سال ۱۳۹۹ نیز ۱۳ میلیون تن گچ از معادن استخراج شده بود و در سال گذشته چیزی بیش از یک میلیون تن گچ از کشور صادر شد.
ژیپس بخشی از صادرات گچ را به خود اختصاص داده و به عبارت بهتر حدود ۲۰ درصد حجم گچ را تشکیل می‌دهد و به دلیل استقبال سایر کشورها برای خرید ژیپس معدنداران ایرانی را برای فعالیت در این حوزه ترغیب کرده و موجب فعال شدن معادن گچ شده است. میزان ذخایر قطعی شناخته شده گچ در کشور ۱.۵ میلیارد تن تخمین زده شده که از این میزان چیزی حدود هشت میلیون تن در حوزه ساختمانی به مصرف داخلی می‌رسد و یک میلیون تن وارد بازارهای خارجی می‌شود.
کشورهای عراق، هند، افغانستان، امارات، کویت، عمان، ترکیه و کشورهای افریقایی ازجمله مهم‌ترین مشتریان گچ ایرانی هستند. قابل ذکر است که صادرات گچ شامل معافیت صادراتی نمی‌شود و این موضوع ازجمله مشکلات و دغدغه‌های اساسی معدنداران و بازرگانان این حوزه محسوب می‌شود.
گچ مخصوص صادراتی با گچ‌های مصرف داخلی از نظر کیفیت تفاوت‌هایی دارد، به عنوان مثال گچ سفید مخصوص صادرات باید دارای مش‌بندی ۲۰۰ باشد و چگالی و وزن آن کم بوده و به دلیل دانه‌بندی یکنواخت به الک نیاز نداشته باشد و در نهایت پس از کار باید از جلا و شفافیت خاصی برخوردار باشد. به عبارت بهتر مهم‌ترین ویژگی یک گچ با کیفیت سفیدی آن به حساب می‌آید. گچ گیپتون، گچ ساتن، گچ سیوا و گچ پاششی ازجمله گچ‌های صادراتی هستند که در کشور تولید می‌شوند.