خبرگزاری مهر-گروه بین الملل: هیچ چیز این روزها در لبنان تصادفی نیست و تلاش برای دامن زدن به مشکلات طایفه ای و منطقه ای با دخالت خارجی، بحران داخلی و تهدیدات متوالی اسرائیل به اوج خود رسیده است.
احتمال بروز انفجار اجتماعی در لبنان دور از ذهن نیست. کشوری که زمانی از آن به «سوئیس خاورمیانه» یاد می‌شد، اوضاع فلاکت باری پیدا کرده است و با فقر، بیکاری، عدم ثبات اجتماعی، اقتصادی و امنیتی دست و پنجه نرم می‌کند.از اواخر ۲۰۱۹ اوضاع لبنان عقبگرد داشت و سقوط روزانه لیر در مقابل دلار و پیدایش بازارهای موازی با نرخ ارز بر دامنه مشکلات لبنان افزود.
این در حالی است که براساس ارزیابی‌های بانک جهانی تورم به سمت ۱۰۰ درصد در حرکت است. برای اولین بار در تاریخ لبنان، وزن هر چانه نان به وزن ۹۱۰ گرم به ۳۲۵۰ لیر لبنانی معادل ۲.۱۵ دلار براساس قیمت رسمی رسید. سبد غذایی دیگر در اختیار لبنانی‌ها نیست و چیزی از آن باقی نمانده است. قدرت خرید پنجاه درصد از شهروندان لبنانی بسیار کم شده است.
نبود دارو و احتکار آن از سوی سودجویان هم به سختی مردم لبنان را آزار می دهد. هدی شکر خانم ۷۵ ساله لبنانی برای پیدا کردن دارو به چندین داروخانه سر زده است تا دارویی برای بیماری قند خود بیابد. وضعیت دیگر شهروندان لبنانی که از بیمارهای مزمن رنج می‌برند مشابه هدی شکر است. داروها در داروخانه‌ها تقریباً نایاب است.
از سوی دیگر، ایستادن در صف‌های طولانی در برابر پمپ بنزین‌ها به موضوعی عادی برای لبنان‌ها تبدیل شده است. برخی پمپ بنزین‌ها تعطیل شده و برخی دیگر بسیار شلوغ است. برخی از شب قبل خودرو خود را مقابل پمپ بنزین پارک می‌کنند تا اولین نفر در روز بعد باشند.
در سایه کمبود ارز برای واردات فرآورده‌های نفتی، انتظار در صف‌های طولانی برای سوخت‌گیری خودروها به بخشی از زندگی روزمره شهروندان لبنانی تبدیل شده است. در حالی که اغلب جایگاه‌های سوخت در لبنان به دلیل نبود فرآورده‌های نفتی تعطیل شده است، شهروندان لبنانی به محض اطلاع از فعالیت پمپ بنزین‌های باقی مانده سریعاً برای پر کردن باک خودروهایشان به همراه ظروف پلاستیکی به آنجا هجوم می‌آورند.
شرایط سیاسی – اقتصادی و اجتماعی لبنان به دلیل مشکلات فراوان این کشور طی دو سال گذشته روز به روز وخیم تر می شود، به حدی که حسان دیاب، نخست وزیر دولت پیشبرد امور لبنان چندی پیش اعلام کرد که این کشور «در معرض خطر جدی و در آستانه فروپاشی قرار دارد» و سازمان ملل هم هشدار داده که بیش از سه چهارم خانوارهای لبنانی از جمله ۱۰۰ درصد آوارگان سوری ساکن این کشور، غذا یا پول خرید آن را ندارند.
بنا بر نتیجه تحقیقات جدید یونیسف (صندوق کودکان سازمان ملل) که اخیرا منتشر شده، کودکان لبنانی هم اکنون بار و فشار وخیم‌ترین سقوط اقتصادی در تاریخ معاصر جهان را تحمل می‌کنند و حدود یک سوم کودکان این کشور یا شب‌ها گرسنه می‌خوابند یا از سه وعده غذایی محروم هستند.
از هر ۱۰ کودک لبنانی، یک کودک سر کار فرستاده می‌شود تا خانواده‌ها بتوانند غذای مورد نیازشان را تامین کنند. آن گروه از کودکانی هم که توانسته‌اند به درس شان ادامه دهند، با گرسنگی و فشار روانی روبه‌رو بوده‌اند که بر توانایی تمرکز آن‌ها تاثیر گذاشته است.
شیوع بیماری کرونا در یک سال و نیم گذشته در کنار انفجار مهیب سال گذشته بندر بیروت که خسارتی بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار به این بندر و شهر وارد کرد، در کنار کمبود بنزین و صف های طولانی، روح و روان مردم لبنان را بهم ریخته است.
تا پیش از این در بسیاری از مناطق لبنان روزانه ۱۲ ساعت برق قطع بود، ولی این میزان به دلیل نبود سوخت مازوت اکنون به ۲۲ ساعت در روز رسیده که این مساله در فعالیت مراکز درمانی و خدماتی نیز خلل ایجاد کرده است.
تصمیمی به مثابه ریختن بنزین بر آتش در حال شعله ور شدن لبنان
چهارشنبه شب ریاض سلامه رئیس بانک مرکزی لبنان در اطلاعیه ناگهانی از لغو یارانه‌های سوخت در این کشور خبر داد.
در این اطلاعیه ضمن اینکه مسئول اعلام قیمت فرآورده‌های سوختی وزارت انرژی لبنان اعلام شد اشاره شده است قیمت فرآورده‌های سوختی بر اساس نرخ ارز در بازار آزاد خواهد بود.
جبران باسیل رئیس بزرگترین فراکسیون مسیحی مجلس لبنان و حزب مسیحی جریان ملی آزاد هم در نطقی تلویزیونی اعلام کرد: «ریاض سلامه رئیس بانک مرکزی است و نه رئیس جمهور لبنان، تصمیم یکجانبه او، نقض تصمیم دولت درباره حذف تدریجی یارانه هاست تصمیم او کشور را فلج می‌کند».
همچنین جایگاه داران سوخت و نانوایی‌ها هم در اعتصابی هماهنگ و در اعتراض به تصمیم بانک مرکزی لبنان دست به اعتصاب زدند. از بازار لبنان هم خبر می‌رسد قیمت تمامی کالاها و خدمات به شکل افسار گسیخته‌ای در حال افزایش است و هیچ نهادی قادر به کنترل قیمت‌ها و سامان دهی این وضع نیستهمچنین جایگاه داران سوخت و نانوایی‌ها هم در اعتصابی هماهنگ و در اعتراض به تصمیم بانک مرکزی لبنان دست به اعتصاب زدند. از بازار لبنان هم خبر می‌رسد قیمت تمامی کالاها و خدمات به شکل افسار گسیخته‌ای در حال افزایش است و هیچ نهادی قادر به کنترل قیمت‌ها و سامان دهی این وضع نیست.
میشل عون رئیس جمهور لبنان ، پس از تصمیم ریاض سلامه رئیس بانک مرکزی مبنی بر لغو یارانه‌های سوخت وی را به کاخ ریاست جمهوری فراخواند.
«شوقی عواضه» تحلیلگر سیاسی معتقد است:« مسئولان لبنانی با لجبازی کشور را در وضعیت خطرناکی قرار دادند، این اقدام ریاض سلامه، بخشی از پازل فشار به میشل عون رئیس جمهور برای کوتاه آمدن از موضع او درباره وزرای دادگستری و کشور در کابینه جدید است، این فشار برای مردم غیر قابل تحمل است».
حسان دیاب، نخست وزیر دولت پیشبرد امور لبنان هم گفت:« تصمیم ریاض سلامه برخلاف قانون مجلس لبنان و نیز برخلاف سیاست‌های دولت برای هدفمندسازی یارانه هاست».
کارشناسان اقتصادی پیش بینی می‌کنند که بعد از حذف یارانه سوخت در لبنان و عرضه آن به نرخ آزاد قیمت هر لیتر بنزین حدود ۴ برابر افزایش پیدا می‌کند که این امر به شدت موجب نارضایتی مردم شده است. کارشناسان معتقدند ریاض سلامه با این تصمیم خواسته شرکای غربیش را اجرا کرده است.
اعتراضات گسترده به تصمیم عامل غرب
تصمیم بانک مرکزی لبنان درخصوص توقف یارانه واردات سوخت خشم مردم را موجب شد و برخی از تظاهرات کنندگان لبنانی در مخالفت با این تصمیم، چندین راه را مسدود کردند. تظاهرات کنندگان در اعتراض به این تصمیم بانک مرکزی، جاده تل نحاس – کفرکلا در جنوب لبنان را مسدود کردند. در شمال لبنان نیز، تظاهرات کنندگان اعتراض خود به بدی اوضاع اقتصادی و معیشتی کشور را نشان دادند.
براساس یک مطالعه صورت گرفته از سوی یک شرکت خصوصی در لبنان، توقف یارانه سوخت، موجب افزایش شدید قیمت سوخت می شود به گونه ای که قیمت یک گالن ۲۰ لیتری بنزین حدود ۷۵ هزار لیره لبنان به ۳۳۶ هزار لیره خواهد رسید در حالیکه حداقل دستمزد در لبنان به ۶۷۵ هزار لیره در ماه می رسد.
این مطالعه همچنین حاکی از آن است که قیمت یک گالن ۲۰ لیتری مازوت (گازوئیل) از ۵۷ هزار لیره به ۲۷۹ هزار لیره خواهد رسید.
فعالان شبکه های اجتماعی در لبنان همزمان با اعتراضات این اقدام بانک مرکزی لبنان را محکوم کرده و آن را سیلی معیشتی بزرگی به ملت لبنان دانستند.
فعالان شبکه های اجتماعی در لبنان همزمان با اعتراضات این اقدام بانک مرکزی لبنان را محکوم کرده و آن را سیلی معیشتی بزرگی به ملت لبنان دانستند.
بانک مرکزی لبنان پیشتر یارانه واردات سوخت را براساس هر دلار به قیمت ۳۹۰۰ لیره لبنان تامین می کرد و این در حالیست که قیمت هر دلار در بازار سیاه، طی روزهای گذشته از ۲۰ هزار لیره فراتر رفت.
ناظران می گویند افزایش قیمت سوخت موجب افزایش قیمت کالاها و سایر خدماتی که از سوخت در تولید از جمله کارخانه ها، نانوایی ها و مولدهای برق استفاده می کنند، می شود.
این تصمیم رنج لبنانی ها را افزایش می دهد که نزدیک به دو سال است از بدترین بحران اقتصادی در تاریخ کشورشان رنج می برند؛ بحرانی که باعث افزایش نرخ فقر و سقوط قدرت خرید اکثر مردم شده است.
این در حالی است که چندی قبل«طراد حماده» وزیر سابق کار لبنان با اشاره به وضعیت اقتصادی کنونی لبنان که در نتیجه فروپاشی ارزش لیره این کشور به شدت متزلزل شده است به خبرنگار مهر گفت: «ریاض سلامه عامل فروپاشی ارزش لیر لبنان است.ریاض سلامه در طرح آمریکا شریک است و عامل آمریکایی هاست که تمامی اموال و تحرکات مالی لبنانی‌ها در داخل و خارج برعهده دارد. آمریکایی‌ها می‌توانند در تمامی امور مالی دخالت کنند، وزارت خزانه داری آمریکا از تمامی امور آگاه است.ریاض سلامه هیچگاه در نیت خود نسبت به مردم لبنان صادق نبوده است. سیاست‌های ریاض سلامه به فروپاشی ارزش لیر لبنان شده است و به طور کامل دیکته‌های آمریکا را اجرا می‌کند. ریاض سلامه قربانی نیست، بلکه او اقتصاد لبنان را قربانی کرده است و این کار با همکاری کامل آمریکایی‌ها انجام گرفته است».