اصغر کیهان نیا: تلویزیون اثر بسیار موثری روی خانواده ها دارد / رسانه های فرهنگی باید عوارض و عواقب سرگرمی های مجازی را نشان دهند
اصغر کیهان نیا روانشناس و مشاور خانواده در خصوص آسیب پذیر بودن کودکان در دوران کرونا و اینکه در این شرایط رسانه ها و تلویزیون نتوانستند اتفاق مهمی را رقم بزنند و باید چه کار کنند تا با سرگرمی سازی های فرهنگی حال کودکان را بهتر کنند به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: تلویزیون اثر بسیار موثری روی خانواده ها دارد و در حال حاضر که افراد خانه نشین شده اند تمایل دارند تا بیشتر وقتشان را در این دوران کرونا تلویزیون تماشا کنند و اینکه خود تلویزیون نیز بسیار کمک کننده است و به نظر می رسد خانواده ها باید در صدد این برآیند تا اوقات فراغت کودکان و خانه نشینی آن ها را پر کنند درواقع با برنامه ریزی مناسب می توانند فرزندانشان را در عین آموزش با فضایی ساختگی آشنا کنند تا به اندازه کافی سرگرم شوند.
او افزود: مثلا یکی از آن سرگرمی های مفرح می تواند دادگاه باشد که یک نفر نقش قاضی دارد و نفر بعدی متهم و افراد دیگر وکیل مدافع و خانواده متهم می شوند درواقع این بازی به کودکان کمک می کند تا شرایط دادگاه را متوجه شوند و حتی آگاه می شوند که وظایف دادگاه چیست و افراد حاضر درآن چه کاره هستند. بازی دیگری که پیشنهاد می شود این است که یک نفر نقش مدیر مدرسه را بازی کند و نفر بعدی نیز ناظم و فرد دیگر معلم و بقیه نیز شاگرد باشند. به طور کل والدین نزدیک ترین و ملموس ترین الگو برای فرزندان هستند تا برای آن ها برنامه متفاوت و متنوعی درست کنند زیرا آن ها از این طریق آموزش مفید تر و بهتری می دهند. البته تلویزیون یک رسانه ی مهمی است که وظایف زیادی دارد و بخشی از آن به شدت می تواند اثر گذار باشد.
کیهان نیا در پایان نسبت به اینکه در این شرایط کرونا که کودکان بیشتر در خانه هستند و به فضای مجازی دسترسی دارند و حتی به گونه ای که مدرسه ها نیز وارد این فضا شده و هر لحظه ممکن است تبعات خطرناکی داشته باشد در مورد وظیفه دیگر رسانه های فرهنگی بیان کرد: رسانه های فرهنگی باید به صورت ترکیب یک نمایش عوارض و عواقب این نوع سرگرمی هارا نشان دهند ولی باز هم به عنوان یک مشاور خانواده بر این عقیده هستم والدین باید آگاهی وارد شدن فرزندانشان در اینترنت مخصوصا سایت های مجازی را داشته باشند اولا به این خاطر که کودکان میانبر های این نوع فضا های مجازی را بیشتر بلد هستند دوم اینکه فرزندان نتوانند شیطنت کنند و زیرک بازی در بیاورند و در آخر اینکه ساعات استفاده از تلفن همراه باید محدود شود و خانواده ها نباید فرزندان را به حال خودشان رها کنند و باید حتما کنترل و نظارتی حاکم شود.
او ادامه داد: اگر والدین با فرزندان ارتباط عاطفی خوبی نداشته باشند کودکان به سمت موبایل روی می آورند.
علیرضا تبریزی: امروزه رسانه ها عضوی از خانواده محسوب می شوند/با همکاری روانشناسان تولیدات جذاب می شوند!
علیرضا تبریزی روانشناس حوزه کودک و نوجوان با خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا در خصوص تاثیرگذاری رسانه ها روی کودک و نوجوان گفت و گو کرد که در ادامه می خوانید.
رسانه ها چقدر می توانند روی وضعیت روحی و روانی کودکان و نوجوانان موثر باشد؟
در روزگار جدید زمانی که می خواهیم تعداد نفرات یک خانواده را شمارش کنیم غیر از تعداد فرزندان یک خانواده رسانه ها را هم به عنوان عضوی از خانوده شمارش می کنیم. درواقع رسانه هایی مانند تلویزیون، موبایل و.... یکی از اعضای خانوده شده اند به طوری که هم از خانوده تاثیر می گیرند و هم روی خانوده تاثیر می گذارند. بنابراین اگر بخواهیم متوجه شویم که تاثیر رسانه در خانواده تا چه اندازه است می توان گفت که به اندازه یکی از اعضای خانواده تاثیر گذار است که ممکن است شرایط زندگی را بهتر یا بدتر کند.
آیا در شبکه نمایش خانگی آثار مناسبی برای این گروه سنی داریم؟
آثار مناسب برای این گروه سنی وجود دارد منتها آثار باید به دو بخش تقسیم شود. بخش اول آثار ایرانی و بخش دوم آثار خارجی.
آثار خارجی بعضا با فرهنگ ما سازگار هستند و گاهی هم هیچ سازگاری در آن ها وجود ندارد. مسئله ای که در حال حاضر وجود دارد این است که دوبله فیلم ها و انیمیشن هایی که به اسم کودک و نوجوان در رسانه هایی مانند فیلیمو و نماوا پخش می شود ویژه کودک و نوجوان نیست و رسما دوبله ای که روی آن ها صورت گرفته برای بزرگسالان مناسب است و می توان گفت که سطحی هستند در حقیقت زمانی که کودکان و نوجوانان پای انیمیشن و برنامه های مخصوص می نشینند جز تکه کلام های بزرگسالانه چیز دیگری یاد نمی گیرند که متاسفانه چنین چیزی می تواند دردسر درست کند.
او در ادامه بیان کرد: از طرفی دیگر تولیدات داخلی کیفیت لازم و جذابیت لازم را ندارد چراکه معمولا آنقدر هزینه ای بابت انیمیشن پرداخته نمی شود و علاوه بر آن فرزندان علاقه مند نیستند که تولیدات داخلی را نگاه کنند و برای آن ها این دست از آثار داخلی هیچ جذابیتی ندارد اما این به این معنی نیست که هیچ محصول مفیدی وجود ندارد اتفاقا برنامه ها و انیمیشن های جذاب و مفید نیز تولید شده است که این قشر از جامعه می توانند پای تماشای این دست از آثار بنشینند.
چه دلیلی دارد که شبکه های تخصصی که برای کودکان و نو جوانان برنامه تولید می کنند موفقیت لازم را کسب نکردند؟
به این دلیل که تولید یک محتوای اثر بخش نیاز به هزینه زیاد دارد یعنی زمانی که یک شرکت قرار است انیمیشن جذاب امروزی بسازد باید بسیار زیاد هزینه کند و متاسفانه این هزینه به دلیل قوانین کپی رایت و .... آن طور که باید در ایران انجام نمی شود و روانشناسان هم به اندازه کافی حضور پیدا نمی کنند تا روی محتوا تاثیر گذار باشند و آن ها را هدف دار کنند. انتظار می رود که مهارت های زندگی را به شکل یک انیمیشن جذاب برای مقاطع سنی مختلف ساخت اما متاسفانه به این دلیل که چنین چیزی موجود نیست آن ها مجبور هستند به کلیشه ها بپردازند و چنین چیزی باعث می شود که آثار خروجی خوبی نداشته باشند.
با توجه به اینکه تولیدات خارجی با مناسبات فرهنگی ما همسو نیست و فضای مجازی هم فضای مناسبی نیست آیا کمبود تولیدات سرگرم کننده در وضعیت روحی و روانی کودکان و نوجوانان تاثیر بدی نمی گذارد؟
لزوما فکر اینکه هر محتوایی که از خارج از ایران وارد کشور ما می شود و با فرهنگ ما سازگار نیست اشتباه است. بعضا برخی از فاکتور ها ممکن است با فرهنگ ما سازگاری نداشته باشد و برخی دیگر سازگاری دارد.
به عنوان سوال آخر چه توصیه ای برای بهتر شدن تولیدات کودک و نوجوان چیست؟
اول اینکه محتوا و هدف تولید به یک محتوای آموزشی و سرگرم کننده حتما با نظارت روانشناسی که در همان حوزه فعالیت کرده است انجام بگیرد. و فاکتورهایی که به همراه دارد برای جامعه امروزی و تاریخ کنونی مناسب باشد دوم اینکه در کنار آن باید هزینه مناسبی هم انجام گیرد که کیفیت لازم را از آن خود کند تا بتواند با انیمیشن و فیلم های خارج از ایران رقابت کند. در نتیجه این دو مورد در کنار هم می تواند کار جذابی را ارائه دهد.