همشهری- فتانه احدی: در بین رهبران و سیاستمداران جهان افراد زیادی مانند آنگلا مرکل، تونی بلر، گرهارد شرودر، بیل کلینتون و سلطان قابوس دو دهه پیش، از میانه‌روها بودند. همچنین در تاریخ رهبران سیاسی میانه‌رویی چون ماهاتما گاندی، دنگ شیائوپینگ، و نلسون ماندلا بودند که هر کدام به‌دلیل رفتار و اقدامات معتدل خود در اذهان ماندگار شدند.
بانوی آهنین
«انتظار نداشتم که قدرتمندترین زن جهان یک فرد عادی باشد. او ماست خورد، کتاب خواند و کمی خوابید. هیچ درخواست خاصی نداشت...جرات نکردم با او صحبت کنم، اما او چندبار به من نگاه کرد و لبخند زد.»؛ این توییت آگوستین آگوئرو خوان آرژانتینی است که همسرآنگلا مرکل شده بود. مرکل به‌دلیل خرابی هواپیمای دولتی مجبور شد برای شرکت در اجلاس رهبران گروه ۲۰ سوار یک هواپیمای معمولی بشود و با مسافرانی عادی، ۱۳ ساعت پرواز کند. آنگلا مرکل در ۱۷ ژوئیه ۱۹۵۴ به دنیا آمد و از سال ۲۰۰۵ صدراعظم آلمان بوده و در این مدت، قدرتمندترین زن جهان نیز خوانده شده‌است. او همچنین از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸، رهبر حزب راست میانه‌گرای اتحادیه دمکراتیک مسیحی بوده‌است. مرکل، رهبر واقعی اتحادیه اروپا و قدرتمندترین زن جهان خوانده شده و بسیاری از مفسران، او را رهبر جهان آزاد توصیف کرده‌اند. او به‌رغم سیاست‌های تهاجمی غرب علیه روسیه، همواره به تعامل با روسیه و ولادیمیر پوتین اعتقاد داشته است. حتی معتقد است که غرب باید با چین کار کند.
آنگلا مرکل پس از ۱۸ سال از رهبری حزب دمکرات مسیحی آلمان کنار رفت، هر چند که تا اطلاع ثانوی صدراعظم آلمان می‌ماند. رد و نشانه‌های مرکل بر سیاست آلمان و جهان و ازجمله در مناسبات با ایران بارزتر از آن هستند که دیده نشود.
در این سال که صدها هزار تن پناهجو از سوریه و عراق و افغانستان و... پشت دروازه‌های اتحادیه اروپا خواهان ورود بودند، دولت مرکل، هم از سر مسائل انسانی و هم با ملاحظه روندهای جمعیتی و نیازهای بازار کار و هم در هماهنگی با اقتصاد آلمان دروازه‌های کشور را گشود و نزدیک به یک میلیون نفر پناهجو وارد آلمان شدند؛ باری سنگین برای کشور که گرچه تاحدودی خوب مدیریت شده است. مرکل در دوره‌ای که حزب دموکرات مسیحی سکان هدایت حزب را برای ۱۸ سال در اختیار گرفت، با این همه رهبری نرم و بی‌حاشیه او هیچ‌وقت به مسیری نرفت که با عنوان «بانوی آهنین» تناسبی داشته باشد. خودش هم او از این عنوان دل خوشی نداشت.
رسم گاندی
ماهاتماگاندی، رهبر میانه‌روی هند که در مقابل استعمار انگلیس به پاخاست و اعتقادی به خشونت در مبارزاتش نداشت. آنچه او را به‌عنوان یک اندیشمند و مبارز اجتماعی و سیاسی معرفی می‌کند، اندیشه‌ها، تفکرات و راهبردهای عملی او در باب پرهیز از خشونت است. مهاتما گاندی در ۱۹۲۱ میلادی رهبری کنگره ملی هند را به‌دست گرفت. او در این دوران توانست اندیشه مبارزه بدون اسلحه خود را به مردمش بیاموزد و اسلحه استقلال و خودکفایی در سایه حقیقت را به جامعه بحران‌زده خویش عرضه کند. تا سال ۱۹۴۸ میلادی او بارها با انگلیسی‌ها درباره استقلال هند به مذاکره نشست و سرانجام توانست در ۱۹۴۷ استقلال هند را به‌دست آورد.
گاندی چندین بار هدف سوء‌قصد قرار گرفت که آخرین مورد آن موفق بود و با شلیک سه گلوله به قفسه سینه، وی را که در ۷۹ سالگی و در میان جمعیت عازم محل عبادت بود، از پای درآورد.
گاندی همه حکمت‌های عملی خود را برای برچیدن بساط خشونت در ۷ نکته ثروت‌اندوزی بدون کار، لذت‌جویی بدون وجدان، دانش بدون شخصیت، تجارت بدون اخلاق، علم بدون انسانیت، پرستش فاقد از خودگذشتگی و سیاست بدون قانون و قاعده خلاصه کرد. وقتی از گاندی خواستند که پیامی برای جهان دهد، گفت: «زندگی‌ام پیام من است».
معمار اصلاحات چین کمونیستی
دنگ شیائوپینگ بعد از مائو در چین به قدرت رسید و اصلاحات بزرگی را رهبری کرد. در مقایسه با سیاست‌های افراطی مائو، دنگ شیائوپینگ فردی میانه‌رو بود که به معمار اصلاحات در چین کمونیستی لقب گرفته است. آداب میانه‌روی آیین کنفوسیوس یعنی مسامحه، بردباری، بی‌تعصبی و شکیبایی از صفات برجسته چین بعد از مائو بوده است. دنگ شیائوپینگ در ۲۲ آگوست ۱۹۰۴ متولد شد. وی تحصیلات خود را در فرانسه سپری کرد. شیائوپینگ در ۲۲ ژوییه ۱۹۷۷ بعد از گذراندن فراز و فرودهای فراوان به‌عنوان رهبر حزب کمونیست چین جایگاه خود را محکم کرد. او به دوران انقلاب فرهنگی چین خاتمه داد و چین را از حالت انزوای بین‌المللی خارج ساخت و اصلاحاتی را در حوزه کشاورزی، صنعت، علم و فناوری و ارتش آغاز کرد.
چین در زمان دنگ شیائوپینگ به سرعت به نوسازی اقتصادی گرایش پیدا کرد. یکی از روش‌های تشویق افزایش تولید هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی، رسیدگی به وضعیت نیروی کار بود. در آن سال‌ها، چین، در عرصه‌های بین‌المللی، حضور بیشتری یافت و در مناسباتش با کشورهای مختلف، سیاست تشنج‌زدایی را در پیش گرفت. دنگ از سال ۱۹۹۰ به‌علت کهولت سن و بیماری، از همه مقام‌های خود استعفا کرد اما تا زمان مرگ، برجسته‌ترین شخصیت چین محسوب می‌شد. سرانجام دنگ شیائو پینگ، رهبر چین و معمار اصلاحات اقتصادی و سیاسی این کشور در نوزدهم فوریه ۱۹۹۷، درحالی‌که بیش از ۷۰ سال سابقه فعالیت‌های سیاسی در رده‌های مختلف حکومتی چین داشت، در سن ۹۴سالگی درگذشت.
سلطان صلح‌جو
سلطان قابوس بن سعید آل‌سعید، پادشاه عمان در سن ۷۹ سالگی و احتمالاً در اثر ابتلا به سرطان روده بزرگ درگذشته است. ۲۳ ژوئیه ۱۹۷۰ که مردم این کشور با عنوان «یوم النهضه» از آن یاد می‌کنند، روز به قدرت رسیدن سلطان قابوس است.
او در زمان حکومتش، عمان را به یک مقصد گردشگری محبوب و یک میانجیگر کلیدی تبدیل کرد که طی سالهای زمامداری‌اش، بانی پایان‌یافتن تنشها و کشمکش‌های بسیاری بین دولت‌های مختلف بود. سلطان قابوس که به سلطان صلح‌جو معروف بود در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۰۸ می‌گوید: «ما هیچ درگیری با کسی نداریم و وقتی که عقایدمان مورد موافقت کسی قرار نمی‌گیرد آتش بیار معرکه نمی‌شویم». در بیش از نیم‌قرن اخیر، عمانی‌ها با کوچک‌ترین کشمکشی آشنایی نداشته‌اند.
قابوس کشور عقب‌افتاده و منزوی عمان را به‌سوی پیشرفت اقتصادی هدایت کرد. او با استفاده از منابع ارزی ناشی از درآمدهای نفتی و جهانگردی، زیرساخت‌هایی را ایجاد کرد و مسکن و مدرسه و بندرگاه ساخت. یکی از ۱۰ پادشاه ثروتمند جهان به‌شمار می‌رفت و محبوب‌ترین آنها میان مردمش به‌حساب می‌آمد.
قابوس آزادی مذهبی را در این کشور بنا کرد و به ساخت چهارکلیسای کاتولیک و پروتستان در این کشور و همچنین به تامین مالی معابد هندو پرداخت.
میانجیگری عمان بین یمن و عربستان، عراق و کویت، اروپا و سوریه و مواردی دیگر که مهم‌ترین آنها منجر به توافق ایران و آمریکا برای انجام گفت‌وگو در چارچوب مذاکرات هسته‌ای ۵+۱ شد، ازجمله موارد ثبت شده در کارنامه اوست. سلطان قابوس در نزاع امارات، عربستان و بحرین با قطر جانب هیچ‌یک از طرف‌ها را نگرفت.