به گزارش برنا، متن یادداشت احمد مایل به شرح زیر است:
دراین مقاله قصد بیان زندگینامه نویسندگان و ادیبان معاصررا نداریم و بیشتردرحد طرح تفکرورفتاراجتماعی این بزرگان تاریخ ادب ایران در نوشته ای کوتاه داریم . به همین قصدنگاه گذرایی خواهیم داشت به زندگی نویسندگان سال های معاصر که درزمینه داستان نویسی با رویکرد اجتماعی و دانش فکری فعالیت داشته اند.
ابتدا تاریخچه این دوره یعنی دوره ناصری رامورد نظرقرار می دهیم .
ادبیات معاصرایران ، مهمترین زمان رشد و تعالی آن قبل ازدوره مشروطیت و هم زمانی با آن بوده است .
جریان های مختلف ادبی شامل : ادبیات نمایشی ، ادبیات داستانی، ادبیات ژورنالیستی وادبیات تحقیقی ،هرکدام تحولات زیادی را ازسرگذاررانده اند.
ادبیات معاصردردوره های قبل حال و هوای امروزی داشتنداما شیوه دگرگونه ای برپیشانی اشان نقش بسته بود.
این جریان ازادوارد براوون آغازوتا ذبیح اله صفا ادامه می یابد. از« کوچه رندان » «از صبا تا نیما » « نویسندگان
پیشروایران » آثار تحقیقی به شمارمی آید.
ازسال «۱۳۰۰» به بعد مسائل اجتماعی برادبیات تاثیربیشتری می گذارد.
برای بررسی ادبی کتاب ازدیدگاه هایی بایدبه کتاب واثرادبی نگاه کرد. ازجمله :
خلاصه کتاب ، پرداخت کتاب ، زبان نوشته ، «فاخرو محکم است ؟ که مخاطب را به ادامه مطالعه کتاب ترغیب کند.»
زاویه دید: اول شخص ، دوم شخص، عقل کل ، رویدادهایی است که باید به آنها نگاه ویژه داشت.
ادیبان معاصر
نویسندگانی همچون «سید مرتضی مشفق کاظمی متولد ۱۲۸۱ وفات ۱۳۵۶ خورشیدی» با رمان «تهران مخوف » که مهمترین اثروی محسوب می گرددکه نخستین رمان اجتماعی ایران محصوب می گردد. درسال ۱۳۵۰ کتاب «روزگاراندیشه ها » ازوی منتشرمی شود.
هم زمان با انتشاراین کتاب منظومه «افسانه » شعربلندی از«نیما یوشیج »ومجمو عه داستان «یکی بود ُ یکی نبود» به نویسندگی « محمد علی جمالزاده»و نمایشنامه«جعفرخان از فرنگ برگشته » به نویسندگی حسن مقدم بوده است .
ربیع انصاری از جمله نویسنده ای است که وقایع اجتماعی وسیاسی آن دوران را درآثارش مد نظر داشت . اوشاعروروزنامه نگارهم بود وآثاری همچون « افشای حقایق پاسخ به اعلامیه ۲۹ آذرسیدضیاء الدین » «جنایات بشربا آدم فروشان قرن بیستم » «سیزده عید وضع اجتماعی زن » پدید آورد.
از چهره های ادبی مطرح این سال ها « حسین قلی مستعان » نویسنده ، روزنامه نگار، مترجم ، شاعرو نمایشنامه نویس بود و قلم ی سلیس و روان داشت.
مستعان با نشررمان های متعددخود به صورت پاورقی مجلات آرام آرام به چاپ کتاب آثارش اقدام کرد.
مستعان درسال ۱۲۷۸ فوت کرد.
این نویسندگان ، روشن فکر و پیشرو تفکرات جاری مردم عادی بودند و دررمان هایی که منتشرمی کردند این طرز تفکربروز داده می شد.
نویسندگان مطرح این تفکر، محمد حجازی ، علی دشتی و محمد مسعودرا می توان نام برد.
محمد حجازی ملقب به مطیع الدوله ، نویسنده، رمان نویس ، نمایشنامه نویس و مترجم بود.وی رمان های متعددی منتشرکردو مدیر مجله «ایران امروز» بود.
حجازی در۷۲ سالگی «بهمن ماه ۱۲۵۲» شمسی درگذشت .
نمونه آثاراورمان « آینه » وداستان « بابا کوهی ، یک فیلسوف بزرگ وشیرین کلاه » شهرت فراوانی را برای وی به ارمغان آورند.
سبک نویسندگی حجازی رمانتیک بود و نمایشنامه هایی همچون «محمود آقا را وکیل می کنیم » ازدیدگاه اعتدال عدول کرد و این نمایشنامه را سیاسی به رشته تحریر درآوردومدتی که درحبس بود،کتاب «ایام محبس » یادگارهمین دوران منتشرکرد.
« محمد مسعود» نویسنده ای بود که نویسندگی خود را دراین دوره ۲۰ ساله شروع کرد و ازنظردیدگاه اجتماعی بسیارتندروبود و این طرز تفکربه خوبی درآثاراو هویدا شد.
آثاری چون ، «درتلاش معاش » ، « بهارعمر» «تفریحات شب » « گل هایی که درجهنم می روید»از آثار اوست .
مشهورترین نویسنده داستان این دوران «صادق هدایت » بود.
صادق هدایت را باید ازابعاد گوناگونی دید.
بینش و نگارش ، که تحت تاثیر تفکرسیاسی زمانه اش بود . وی «ناسیونالیسم » و«ملی گرای» ایرانی بود .
صادق هدایت ازنظرسبک نویسندگی بسیارساده می نوشت و از ادبیات عامیانه و زبان مردمی بهره می برد.
داستان نویسی هدایت شامل ویژه گی های زیراست .
داستان های کوتاه می نوشت ، و درنوشتن این آثار اززبان و تکنیک بسیاربرتری استفا ده می کرد.
داستان های کوتاه خود را اززاویه دیدگاه مختلف به نگارش می آورد. یعنی اینکه اززبان و تکنیک برتری استفاده
می کردواغلب از زبان اول شخص مفردنوشته شده اند. و جریان سیال ذهن دراغلب آثار هدایت دیده می شود: «سایه روشن » «سه قطره خون » «زنده بگور» « سگ ولگرد» «فواید گیاه خوارگی» « علویه خانم » « ولنگاری » و دیگرآثارش دیده می شود.
رمان های وی « بوف کور»«حاجی آقا» «توپ مرواری» می باشدوآثاری که وی با ادبیات مردم توجه خاصی داشته مانند: نیرنگستان و« وغ وغ ساهاب ، » که به طور مشترک با مسعود فرزاد نوشته شده است .مجموعه ای از افسانه ها و اساطیری است .
نمایشنامه های هدایت که بینش روشن و آگاه هانه ای دارندازتکنیک وفن نمایشنامه نویسی برخورد ارهستند، مانند«پروین دخترساسان » ، «مازیار» و «افسانه آفرینش» به واقع گرایی انسانی جلوه گرشده اند.
هدایت مترجم نیزبود ودراین زمینه آثاری از «ژان پل سارتر» و «آنتوان چخوف » و«فرانتس کافکا» منتشرکرد. آثاردیگروی «کارنامه اردشیرپاپکان » و « زند و هومن یسین » منتشر شده است .
این دوره مهم تاریخ ادبیات فارسی ایران که از سال های ۱۲۸۰ تا ۱۳۳۳ طول می کشد ، دررگ ادبیات ، خون تازهایی به رگ های پیشرفت و مشروطه خواهی می دمد.
باید به یاد داشته باشیم این دوران ایران گرفتا رحوادث متعددی می شود که دراین مقاله به عمد به آن پرداخته نشده است.
این یادداشت را با مقدمه بوف کورصادق هدایت به پایان می بریم.
«درزندگی زخم هایی هست که مثل خوره روح را آهسته درانزوا می خورد و می تراشد . این دردها رانمی شود به کسی اظهارکردُ چون عمو ما عادت دارند که این دردهای باورنکردنی را جزواتفاقات و پیشامدهای نادرو عجیب بشمارند. و اگرکسی بگوید یا بنویسد ُمردم بر سبیل عقاید جاری وعقاید خودشان سعی می کنند آن را با لبخند شکاک وتمسخرآمیزتلقی بکنند.»
ادامه دارد...