ترکیه در بحران آتش و جدل‌های سیاسی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها ترکیه با بزرگترین و گسترده ترین آتش سوزی تاریخ این کشور روبروست: 176 آتش سوزی در عرض 8 روز.

از این تعداد آتش سوزی مهیب که به جان جنگل ها، مراتع، اراضی کشاورزی، برخی روستاها و گلخانه های تولید محصولات کشاورزی افتاده، 160 مورد تحت کنترل درآمده و در 14 منطقه، شعله های آتش، به کمک باد، هر لحظه گسترده تر می شوند و درختان و گیاهان و گستره بیشتری را در کام خود می کشند.

آتش نشان ها و نیروهای امدادی ترکیه در روزهای گذشته، بدون وقفه و مرخصی مشغول کارند و شمار تلفات انسانی، تاکنون به 8 نفر رسیده که 2 تن از آنان، نیروی آتش نشان بوده اند.

ترکیه برای خاموش کردن آتش، از چند کشور خارجی کمک گرفته و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور، در پیام خود، از کشورهای جمهوری آذربایجان، ایران، روسیه، قطر، گرجستان و کشورهای دیگر، تشکر و قدردانی کرده است.

وزارت دفاع ترکیه اعلام کرده که اعزام نیروهای مسلح برای کمک به آتش نشان ها، منوط به تصمیم گیری استانداران است. در دو استان دنیزلی و اسپارتا، بر اساس درخواست مستقیم استاندار نیروهای مسلح وارد صحنه شده اند و تاکنون در چند استان از جمله آنتالیا بیش از 44  روستا و منطقه مسکونی تخلیه شده اند.

عادل تک از کارشناسان هواشناسی ترکیه، اعلام کرده که امسال، گرمای هوا در بسیاری  مناطق ترکیه، رکورد 110 سال گذشته را شکسته و ثابت ماندن گرمای 42 درجه در چند روز پیاپی، کار را برای آتش نشان ها بسیار سخت تر می کند.

در انتظارِ باز ایستادنِ باد

سرعت باد در برخی مناطق از جمله استان موغلا، کار آتش نشان ها را با مشکل روبرو کرده است. به گفته کارشناسان، در برخی مناطق، گرمای هوا به خاطر گسترده تر شدن آتش، به بیش از 55 درجه سانتیگراد رسیده و از آنجایی که رطوبت و بارندگی وجود ندارد، باد، بدون وقفه پیش می تازد و در برخی موارد حتی آب پاشی هوایی نیز بی فایده است و آب به محض رسیدن بر سطح زمین و تنه و شاخه درختان سوزان تبدیل به بخار شده و نمی تواند آتش را خفه کند.

ییلماز اوزتورک از تحلیلگران مشهور ترکیه که در روزنامه سوزجو قلم می زند و میلیون ها فالوور دارد، مشاهدات خود در مورد آتش سوزی های اخیر را به این شکل توصیف کرده است: «در مناطقی که آتش سوزی روی داده، به گشت و گذار مفصل پرداختم تا صحنه را از نزدیک ببینم. شفاف بگویم، چهل سال است مشغول روزنامه نگاری هستم و تاکنون چنین بلاتکلیفی و بیچارگی بزرگی را به چشم ندیده بودم. از آنجایی که از نیروهای مسلح کمک نگرفته اند، در کار مدیریت و سازماندهی، موفق عمل نکرده اند. علاوه بر این، هواپیمای آتش نشان هم وجود ندارد. بگذارید بی تعارف بگویم، تا زمانی که درختان و پوشش گیاهی به تمامی از بین نروند و باد متوقف نشود آتش سوزی ادامه دارد».

البته رسانه های طرفدار حزب عدالت و توسعه معتقدند که این گونه توصیف ها بدبینانه و خصمانه است و ارائه چنین نظراتی ضربه زدن به آرامش و امنیت کشور است.

به عبارتی روشن، حتی در اثنای روی دادن بزرگترین آتش سوزی تاریخ ترکیه، هنوز هم خبری از همدلی و وفاق ملی نیست و از آنجایی که تنش سیاسی و رقابت حزبی بر تمام حوزه های زندگی مردم ترکیه سایه انداخته در جریان حوادث اخیر نیز حکومت و احزاب مخالف علیه هم صف آرایی کرده و به تبع آنها رسانه و فضای مجازی نیز وارد کارزار شده اند.

آتش و غرور ملی

برخی از سیاستمداران ترکیه از جمله دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی اعلام کرده اند که طلب کمک از کشورهای دیگر، ضعیف جلوه دادن ترکیه است و باید از این اقدامات پرهیز شود. منظور باغچلی، این است که به راه انداختن هشتگ ها و پیام های جمعی در فضای مجازی تحت عنوان «به ترکیه کمک کنید»، اقدام غلطی است که اعتبار و غرور ملی ترکیه را زیر سوال می برد.

اظهارات یکی دیگر از مقامات ترکی، بسیار عجیب است.

مصطفی اوزکایا معاون مدیرکل جنگلداری ترکیه گفته است:«ما خودمان به اندازه کافی امکانات و تجهیزات هوایی داریم و نیازی به کمک کشورهای دیگر نداشتیم. آنها خودشان ابراز تمایل کردند و ما هم نخواستیم دلشان را بشکنیم!»

اما مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه که آتش، بخش گسترده ای از زادگاه او در آنالیای استان آنتالیا را خاکستر کرده، گفته است: «روز غرور و این حرف ها نیست. هر وقت مشکلی برای کشورهای دیگر پیش آمد، ما به کمک آنها شتافتیم و حالا هم در شرایطی هستیم که به کمک دیگران نیاز داریم و چنین اقداماتی در سطح جهان کاملاً مرسوم و معمول است».

روزنامه قرار از روزنامه های محافظه کار نزدیک به عبدالله گل و علی باباجان نوشته است: «غرور اعتبار ملی ما با طلب کمک از کشورهای دیگر زیر سوال نمی رود. غرور ملی جایی به چالش کشیده می شود که دولت، در طول این همه سال برای تامین اعتبارات و تشکیل یک اسکادران هوایی آتش نشان اقدامی انجام نداده است».

بارش دوست ار تحلیل گر روزنامه جمهوریت نیز نوشته است: «سوالات بی پاسخ فراوانی در مورد این آتش سوزی ها وجود دارد. مثلاً: چرا مقصر و عامل اصلی را معرفی نمی کنید؟ مساله فقط تغییرات اقلیمی و گرمای هوا است؟ پای مافیای جنگل خوار و زمین خوار در میان است؟ کار پ.ک.ک است؟ عدم موفقیت در فرونشاندن آتش به دلیل نداشتن تجهیزات، نیرو و بودجه است؟ یا به خطر عدم استفاده از رایزنی و مشورت دانشمندان و متخصصین؟ آیا این سوءمدیریت فقط در حوزه مبارزه با آتش است؟ مطمئنید در سیاست خارجه و حوزه های دیگر نیز شاهد همین اندازه از ناتوانی مقامات دولت نیستیم؟»

تبدیل شدن ستیز و تش به سنت سیاسی

نمونه های متعدد و مصادیق فراوانی از موضع گیری های مقامات دولت و حزب حاکم ترکیه از یک سو و سران احزاب مخالف در سوی مقابل، نشان می دهد که در سالیان گذشته ستیز و تنش مداوم بر سر همه مسائل ملی و غیرملی به یک «سنت سیاسی»، «مشی مداوم» و رویکرد روزمره تبدیل شده است.

مخالفین از هر فرصتی استفاده می کنند تا دولت را ناکارآمد و بی کفایت نشان دهند و از مردم بخواهند در اولین انتخابات آنها را از صحنه کنار بزنند.

دولت هم در هر فرصتی، مخالفین را خائن، بدبین، دروغگو و متقلب می داند. نه مخالفین حاضرند حسن نیت خود را برای همراهی با دولت اعلام کنند، نه دولت حاضر است انتقاد و کمک و پیشنهاد مخالفین را بپذیرد. در این چرخه باطل، آن چه بر جا می ماند، از دست رفتن سرمایه های اجتماعی و لطمه دیدن آرامش و امنیت روانی جامعه است.

در پایان باید گفت، فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه در چند سال گذشته به شدت تحت تاثیر تنش های سیاسی و دوقطبی قرار گرفته و در نتیجه حتی بروز یک مصیبت بزرگ و گسترده هم نتوانسته میان مردم، وفاق و همدلی ایجاد کند و همان شکافی که در حوزه سیاسی، حزبی و اجتماعی وجود دارد، حالا در بحران مبارزه با آتش نیز نمایان شده و همه این ها در شرایطی است که مشکلات ناشی از بحران اقتصادی و انتقادات مداوم احزاب مخالف، شرایط را سخت تر و پیچیده تر کرده است.