سعد حریری و سریال تکراری استعفا؛ بحران سیاسی لبنان به کدام سو می‌رود؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، ماه اوت برای لبنانی‌ها یادآور حادثه تلخی است که علاوه بر تلفات جانی و مادی بی‌شمار و قربانیان و آوارگان زیادی که به جا گذاشت با یک بحران پیچیده‌تر همراه شد. بعد از انفجار مهیب در بندر بیروت در 4 اوت 2020 بر اثر ذخیره 2750 تن آمونیوم نیترات که به مدت شش سال در گمرک بندر بیروت بدون ایمنی کافی نگهداری شده بود، لبنانی‌ها که به نظر می‌رسید با تشکیل دولت جدید به ریاست «حسان دیاب» برای خروج از بحران اقتصادی و مالی و معیشتی امیدوار شده بودند بار دیگر کشور خود را در آستانه سقوط دیدند.

استعفای دیاب و مانورهای حریری برای بازگشت به کاخ نخست‌وزیری

دولت حسان دیاب که پس از کش و قوس‌های فراوان و در میان مانع‌تراشی خارجی‌ها موفق به تشکیل دولت شده بود چند روز بعد از انفجار بیروت تحت فشارهای داخلی و خارجی مجبور به استعفا شده و سریال درجازدن روند سیاسی در لبنان تکرار شد.

اما بن‌بست سیاسی لبنان طی سال‌های گذشته همواره همراه با نام مردی بوده که به وابستگی به محور آمریکایی-فرانسوی-سعودی شهرت دارد. «سعد حریری» رئیس جریان المستقبل که یک بار در سال 2017 در خاک عربستان و تحت فشار سعودی‌ها طی یک ماجرای پرپیچ و خم از نخست‌وزیری لبنان استعفا داد و بار دیگر در اکتبر 2019 به دنبال آغاز اعتراضات مردمی در این کشور با شانه خالی کردن از مسئولیت استعفای خود را تحویل رئیس جمهور داده و به وخیم‌تر شدن اوضاع لبنان دامن زد، بعد از استعفای دولت دیاب درحالی که مدعی بود هیچ قصدی برای نامزدی نخست‌وزیری آینده ندارد ابتدا با معرفی چند گزینه‌ای که می دانست شانسی برای موفقیت ندارند وارد روند تشکیل کابینه شد.

«مصطفی ادیب» سفیر لبنان در آلمان بارزترین گزینه‌ای بود که با چراغ سبز سعد حریری برای ماموریت تشکیل دولت انتخاب شد؛ اما بعد از اعلام شروط غیرقابل قبول که عملا خواسته شخص حریری و نیروهای خارجی بود، نتوانست رضایت طرفین مربوطه را جلب کرده و از این ماموریت کناره‌گیری کرد.

محور آمریکایی-فرانسوی-سعودی و تکرار مانع تراشی‌ها در روند تشکیل کابینه لبنان

سرانجام سعد حریری تصمیم گرفت به شکل مستقیم وارد خط تشکیل دولت شود و برای نامزدی نخست‌وزیری آینده لبنان اعلام آمادگی کرده و پس از انتصاب به این ماموریت در اکتبر 2020 از جانب «میشل عون» رئیس جمهوری لبنان، به لبنانی‌ها وعده داد در کمتر از 10 روز کابینه را تشکیل می‌دهد.

فارغ از اینکه حریری واقعا قصد تشکیل دولت طی ده روز را داشت یا نه، آنچه در ادامه مسیر مشخص شد این بود که او با مطرح کردن دوباره ایده تشکیل دولت تکنوکرات یا متخصص بدون حضور احزاب سیاسی قصد دارد سناریو مورد نظر غربی‌ها را اجرا کند. واقعیت این است که سابقه خانوادگی سعد حریری نشان می‌دهد او نمی‌تواند بدون چراغ سبز محور آمریکایی-فرانسوی-سعودی هیچ تصمیمی در لبنان بگیرد.

این بار نیز آمریکایی‌ها که با طرح 5 مرحله‌ای معروف «مایک پامپئو» وزیر خارجه دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق ایالات متحده شامل خلاء سیاسی، سقوط مالی، سقوط اقتصادی و انفجار امنیتی که در نهایت با یک حمله همه جانبه رژیم صهیونیستی علیه لبنان برای نابودی این کشور تکمیل می‌شود، در تلاش برای از بین بردن لبنان و حذف مقاومت هستند، از طریق «دوروتی شیا» سفیر خود در لبنان و سنگر فتنه‌های آمریکایی در این کشور به سعد حریری درباره تشکیل دولتی با حضور حزب‌الله هشدار داده و او را تهدید به مواردی همچون تحریم کردند.

فرانسوی‌ها نیز بلافاصله با فرستادن یک هیئت به لبنان اعلام کردند که طبق ابتکار «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری این کشور برای انجام اصلاحات در لبنان همه وزرای کابینه آینده باید توسط سعد حریری و با موافقت پاریس معرفی شود. عربستان نیز همان ابتدا با خارج کردن «ولید البخاری» سفیر این کشور از لبنان و پس از آن بی‌توجهی به نخست‌وزیر مکلف لبنان نارضایتی خود از نخست‌وزیری سعد حریری را اعلام کرد.

پس از آن همه تلاشهای سعد حریری به شکل غیرمستقیم در راستای تشکیل دولتی بدون حضور حزب‌الله بود. پرواضح است که تیم رئیس جمهور و متحدان آن با شروط حریری همچون معرفی همه وزرا و عدم حضور نیروهای سیاسی در کابینه که بر خلاف قانون اساسی است مخالفت کردند و جرقه اختلافات از همینجا زده شد. بنابراین حدود 14 نشست پی درپی میشل عون و سعد حریری برای توافق درباره ساختار دولت به جایی نرسید و نخست‌وزیر مکلف در میان اختلافات پیچیده با رئیس جمهور از ژانویه 2021 تور سفرهای خارجی خود را آغاز کرد تا آخرین روز هم ادامه داشت.