همشهری- نورا عباسی: زندگی بسیاری از ایرانی‌ها به‌خصوص ساکنان شهرهای بزرگ روی دور تند قرار گرفته است و برخی خود را با توجه به سلامت روحی و جسمی با سبک جدید زندگی ایرانی وفق داده‌اند. اما برخی نیز خود را در میان چرخ‌دنده‌های فشار روزمره رها کرده‌اند و با حذف آداب درست زندگی در تلاش هستند تا اندکی خود را سرپا نگه دارند.
حذف وعده صبحانه در سبک زندگی شهری به عادت برخی تبدیل شده است؛ عادتی که نه‌تنها در سلامت افراد اثرات منفی به‌جای می‌گذارد بلکه می‌توان ردپای این اثرات منفی را در تعاملات روزمره و روابط اجتماعی دید.
علیرضا شریفی‌یزدی، جامعه‌شناس، در رابطه با اثرات وعده صبحانه بر تعاملات روزمره به روزنامه همشهری می‌گوید: «بسیاری از خلق و خوهای مثبت و منفی مردم به نوع تغذیه و هورمون‌های بدبازمی‌گردد. تجربه نشان داده است که اگر فردی روز خود را بدون میل‌کردن صبحانه آغاز کند، روز مشوش و پر از پرخاشی را پشت سر خواهد گذاشت و در تعامل با دیگران و روابط اجتماعی ضعیف عمل خواهد کرد».
او معتقد است زمانی که تغذیه مناسب داریم و صبحانه را در ابتدای روز مصرف می‌کنیم، بدن را در شرایط مناسبی قرار داده و اجازه می‌دهیم که هورمون‌های بدن درست تنظیم شود، در این صورت خلق و خوی مناسبی خواهیم داشت و اگر با مشکلات اجتماعی روبه‌رو شویم، این قدرت را داریم که با آرامش کامل دست به حل آن مشکل بزنیم؛ به‌عنوان مثال زمانی که فردی به ما پرخاش می‌کند اگر تغذیه درستی داشته باشیم، می‌توانیم راحت‌تر دست به مدیریت بحران بزنیم تا این مشکل منتج به برون‌ریزی بیشتر خشم و دعوا نشود. بنابراین باید بدون شک قبول کنیم که توجه به صبحانه می‌تواند منش و مرام افراد را در زندگی روزمره تحت‌تأثیر قرار دهد و افرادی که به این وعده توجه خاصی دارند، به‌دلیل برخورداری از سلامت روان و جسم با دیگران برخورد مناسب‌تری خواهند داشت.
جامعه ایرانی ما از وعده صبحانه بسیار فاصله گرفته‌اند اما در کشورهای غربی بر این وعده غذایی بسیار تأکید می‌شود؛ نکته‌ای که شریفی‌یزدی در رابطه با آن توضیح می‌دهد: «در فرهنگ قدیم ایرانی تنها دو وعده غذایی صبحانه و عصرانه رواج داشت و هنوز نیز در برخی از مناطق جنوب و جنوب شرق این فرهنگ رایج است، به‌عبارت دیگر باید قبول کنیم که برخلاف جامعه امروز، صبحانه در جامعه ایرانی بسیار محبوب و مهم بود و کمتر خانواده‌ای دست به حذف این وعده غذایی می‌زد اما با توجه به تغییراتی که در سبک زندگی جامعه امروز رخ داده است، شاهداین واقعیت هستیم که از اعتبار صبحانه کاسته شده است. عاداتی مانند دیر خوابیدن و دیر بیدارشدن موجب شده است تا صبحانه جایگاه اصیل خود را از دست بدهد. در واقع فرهنگ تغذیه سالم و مناسب در ایران که صبحانه در آن نقش اصلی را برعهده داشت، به‌دست فراموشی سپرده شده است. این اتفاق تأثیرات مهمی بر زندگی افراد به‌جای خواهد گذاشت و بیراه نیست که بگوییم بخشی از بی‌حوصلگی و خشم امروز جامعه ما مربوط به این تغییر رفتار در تغذیه است».
براساس گفته این جامعه‌شناس، برخلاف مردم ایران، بسیاری از مردم کشورهای پیشرفته سبک زندگی خود را مناسب با سلامت جسمی خود تنظیم می‌کنند و برای وعده صبحانه اهمیت ویژه‌ای قائل هستند چراکه می‌دانند برای داشتن یک روز با کیفیت باید روز خود را با وعده غذایی مناسب شروع کنند. بنابراین ما ایرانی‌ها باید به اصول تغذیه‌ای خود با تکیه بر فرهنگ ایرانی بازگردیم و نگذاریم سبک زندگی جدید ما را از سلامت دور کند و به‌منظور پرهیز از تنش‌های وابسته به نوع تغذیه باید وعده غذایی صبحانه را به جایگاه اصلی خود بازگردانیم.
سبک زندگی مدرن به ضرر صبحانه شد
برلیانت بزرگمهر، مشاور رئیس انجمن تغذیه ایران و مشاور تغذیه و رژیم درمانی، نیز معتقد است که شاید در نگاه اول نخوردن صبحانه تنها به‌عنوان حذف یک وعده غذایی به چشم بیاید اما باید بدانیم که حذف این وعده غذایی می‌تواند تمام لحظات زندگی روزمره افراد را تحت‌تأثیر قرار دهد.
براساس گفته او «سلول‌های ما نیاز به مواد غذایی دارند و اگر وعده صبحانه حذف شود، یعنی به سلول‌هایمان مواد لازم نرسانده‌ایم و این اتفاق ممکن است مشکلات روحی و جسمی متعددی را در یک روز برای ما رقم بزند. اکثر افراد زمانی که از خواب بیدار می‌شوند به‌دنبال این هستند که یک روز فعال کاری و شخصی را کلید بزنند و این امر ممکن نیست مگر اینکه روزمان را با یک صبحانه کامل و متعادل آغاز کنیم. اگر افراد صبحانه میل نکنند به عادت‌های غذایی نامناسب روی می‌آورند که این روند تأثیرات نامناسبی بر جسم و روح آنها خواهد گذاشت.»
این کارشناس تغذیه نیز تغییر سبک زندگی را عامل اصلی حذف وعده غذایی صبحانه می‌داند و معتقد است که «سبک زندگی مردم ایران در گذر زمان تغییر کرده و متأسفانه شاهد هستیم که تغییر در زمان خواب، بالارفتن سرعت زندگی، ساعات کاری طولانی و... موجب شده است تا وعده صبحانه از کمترین میزان اهمیت برخوردار باشد و بسیاری تمام هم و غم‌شان را برای وعده ناهار و شام می‌گذارند. ما شاهد هستیم که بسیاری از افراد برای آنکه سر موقع در محل کار خود حاضر شوند، ترجیح می‌دهند وعده صبحانه را حذف کنند و این فرهنگ در میان بسیاری از ایرانی‌ها جا افتاده است و کمتر کسی به تبعات منفی این سبک زندگی توجه می‌کند. افزایش آگاهی نسبت به تغذیه می‌تواند مانع گسترش این الگوی غذایی نادرست شود».
بزرگمهر در رابطه با تفاوت وعده غذایی صبحانه در ایران و کشورهای غربی توضیح می‌دهد: «نیم‌نگاهی به شرایط تغذیه زندگی مردم در کشورهای غربی این واقعیت را نشان می‌دهد که آنها برخلاف مردم ایران همچنان به وعده صبحانه پایبند هستند و با وجود مشغله‌های کاری، وعده صبحانه را متناسب با سبک زندگی خود پیگیری می‌کنند. در کشورهای خارجی صبحانه مفصل مورد توجه است و از اهمیت بیشتری برخوردار است. متأسفانه باورهای غلطی در رابطه با صبحانه در ایران وجود دارد و برخی گمان می‌کنند که درصورت خوردن صبحانه چاق می‌شوند و در طول روز میل بیشتری به غذا پیدا می‌کنند اما از این نکته غافل هستند که حذف صبحانه نه‌تنها سلامت زندگی آنها را با مخاطره روبه‌رو می‌کند بلکه شرایط داشتن یک روز با تعاملات مناسب و کم تنش، دشوار می‌سازد. در واقع باید گفت که اگر افراد صبحانه نخورند مواد غذایی مورد نیاز سیستم عصبی را حذف می‌کنند و به‌دلیل ضعف و بی‌حالی، قدرت تمرکز و حافظه کاهش پیدا می‌کند».