اگرچه نامش در میان نامزدهای انتخاباتی انتخابات ۱۴۰۰ نبود اما میزان رای قابل توجهی را از آن خود کرد؛ تا جایی که موضوع به طنز هم کشیده شد و بسیاری این پدیده را رقیبی برای سایر نامزدها عنوان کردند.
اما واقعا مفهوم آرای باطله چیست و چرا عده‌ای تا پای صندوق رای می‌آیند تا یک برگه سفید را در صندوق بیاندازند؟
تعریف آرای باطله از دیدگاه قانون
براساس ماده ۲۵ قانون انتخابات ریاست جمهوری کشورمان، آرای سفید و یا غیر قابل خواندن به نام «آرای باطله» شناخته می‌شوند که طبیعتا این آرا به سبد رای هیچ یک از نامزدها اضافه نخواهند شد.
در ماده ۲۶ قانون انتخابات اما، موارد دیگری نیز ذکر شده که باعث می شوند تا برخی از آرای ریخته شده به صندوق ها، اساسا قابل شمارش نباشند و تعداد آنها در شمار آرای "باطل" هم لحاظ نشود که آرای "صندوق فاقد لاک و مهر انتخاباتی"، "زائد بر تعداد تعرفه" از آن جمله اند.
البته سید محمد حسینی وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی کشورمان توضیح دیگری هم به این موارد اضافه کرده است مبنی بر اینکه احتمالا در انتخابات ۱۴۰۰ رای به صورت اشتباهی به یک صندوق دیگر انداخته شده و از همین رو آرای باطله زیاد شده است.
با این حال اما برخی شبکه‌های غربی از این آرا به عنوان آرای اجباری هم نام برده اند.
مفهومی که بازهم وزیر اسبق کشورمان به آن پاسخ داده و گفته است که اگر این افراد نمی‌خواستند در انتخابات شرکت کنند اصلا برگه رای را دریافت نمی‌کردند و همه افرادی که برگه رای را دریافت کردند پاسخ منفی به افرادی بود که می‌گفتند نباید در انتخابات شرکت کرد.
موضوعی که حسین کنعانی مقدم دبیرکل حزب سبز هم به آن تاکید و درباره آن گفته است که افراد بسیاری در این دوره از انتخابات شرکت کرده و به وظیفه خود عمل کردند، اما حاضر نشدند به افراد خاص رای دهند. این یعنی نظام را قبول داشتند، ولی نامزد مورد علاقه خود را پیدا نکردند.
پای مفهوم آرای باطله به توئیتر هم کشیده شد و جعفر یوسفی در توئیتی نوشت: چه بخواهیم چه نخواهیم هر رای که داخل صندوق انداخته شده قطعا تایید نظام جمهوری اسلامی است، حتی اگر معترض و منتقد باشد. اگر لباس آبی بپوشی و کنار تماشاگران استقلال بنشینی حتی اگر شعار ندهی باز هم حامی تیم استقلال محسوب می‌شوی چه بخواهی و چه نخواهی.
وقتی طرفداران احمدی نژاد هم راضی به تحریم انتخابات نشدند
حمیدرضا ترقی فعال سیاسی اصولگرا و عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی به یک موضوع جالب توجه اشاره کرده و گفته است که بر روی حدود ۲ میلیون و خرده‌ای از رای‌های باطله نام احمدی نژاد بوده و این یعنی حتی طرفداران احمدی نژاد هم به کمپین تحریم انتخابات نپیوستند. البته ممکن است برخی از آن‌هایی که رای نداده اند طرفداران او باشند، زیرا نظر سنجی‌ها نشان می‌دهد که بخشی از طرفداران او حاضر به شرکت نشدند.
این صحبت حمیدرضا ترقی یعنی با اینکه محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور پیشین کشورمان در ۲۲ اردیبهشت، که برای نام‌نویسی در انتخابات ریاست جمهوری به وزارت کشور رفته بود تهدید کرد در صورت رد صلاحیت، انتخابات را تحریم خواهد کرد و از هیچ نامزدی حتی دوستان نزدیکش حمایت نخواهد کرد بازهم قادر نبوده طرفداران خود را از صندوق رای نا امید کند.
تا اینجای کار نظر شخصیت‌های سیاسی را از نظر گذراندیم و حال شاید بد نباشد که به نظر جامعه شناسان هم در این باره توجه کنیم.
به گفته تقی آزاد ارمکی جامعه‌شناس ایرانی و استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران "اگر این رای دهندگان به نظام انتخاباتی اعتراض داشتند، رای نمی‌دادند پس آنها کسانی هستند که آمده‌اند و رای داده‌اند و مشارکتی هستند، ولی کاندیدای مطلوبشان وجود نداشت. "
پرویز امینی جامعه شناس هم در توئیتی نوشت: آرای باطله را نمی‌توان یکپارچه تحلیل کرد و انگیزه‌های پشت آن از نارضایتی از حکمرانی تا اعتراض به انتخابات تا نداشتن نامزد مورد قبول در میان نامزدها، مختلف است. اما همگی در ترجیح مشارکت بر تحریم است و به طور مضاعف نسبت به سایر آرا، به نفع مشارکت و علیه تحربم انتخاباتند.
و در پایان شاید مهر تایید همه صحبت‌ها بیانات مقام معظم رهبری در هفتم تیرماه باشد که فرمودند «این آراء، ابداً به معنای جدایی آنها از نظام نیست، بلکه بر عکس است، زیرا کسی که پای صندوق رأی آمده و فرد مقبول خود را در لیست نامزدها ندیده ولی اسم شخص مورد نظرش را نوشته یا رأی سفید داده، در واقع علاقه‌مندی خود را به صندوق رأی و نظام نشان داده است.»
در پایان باید گفت که اگرچه نمی‌توان به طور صد در صدی همه انگیزه‌های پشت پرده آرای باطله را با یک چوب راند اما شاید فردی که در گرما ، با وجود کرونا و تبلیغات شبکه‌های بیگانه حاضر به حضور پای صندوق‌های رای شده است دلیلی بیشتر از اجبار داشته است، دلیلی به نام وظیفه، حق شهروگوی، عشق و علاقه و یا چیزی دیگر.