خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- آذر مهدوان: همزمان با مطرح شدن روند خروج ناتو و آمریکا از خاک افغانستان، دولت ترکیه پیشنهاد تدوام حضور نظامیان خود در کابل را ارائه داده است.
در همین راستا روز ۱۴ ژوئن در حاشیه نشست ناتو، «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه در دیدار با «جو بایدن» همتای آمریکایی، بر سر ادامه حضور نظامی ترکیه در افغانستان و تامین امنیت فرودگاه کابل به توافق رسیدند.
این در حالی است که این روزها آنکارا بر سر مسائل منطقه ای با واشنگتن تنش هایی را تجربه می کند که بر شرایط ترکیه هم تاثیر منفی داشته اند.
برای همین اردوغان با هدف بدست آوردن امتیازاتی از دولت های غربی، موضوع فرودگاه کابل را مطرح کرد. به طوری که «خلوصی آکار» وزیر دفاع ترکیه در مصاحبه ای با روزنامه حریت گفت که شروط ما برای ماندن در افغانستان بهره گیری از حمایت مالی، سیاسی و لجستیکی از سوی غرب است.
از طرفی، ترکیه حدود ۵۰۰ نیروی نظامی در خاک افغانستان دارد و انعکاس اخبار مربوط به توافق ترکیه و آمریکا، صدای اعتراض بسیاری از احزاب را درآورده است.
خبرنگار مهر، در خصوص اهداف اصلی اردوغان برای حضور نظامی ترکیه در کابل، گفتگویی را با «محمت علی گوللر» تحلیگر ترکیه ای و ستون نویس روزنامه جمهوریت ترکیه انجام داده است که در ادامه از نظر می گذرد:
* به نظر می رسد ترکیه در راستای ترمیم روابط خود با آمریکا پیشنهاد تامین امنیت فردوگاه کابل را به دولت بایدن داده است. تحلیل شما چیست؟ اهداف ترکیه از چنین پیشنهادی چه بوده است؟
بین ترکیه و ایالات متحده اختلافات بسیاری به خصوص در مورد مبارزه با تروریسم وجود دارد. با وجود همه این اختلافات، هم بایدن و هم اردوغان خواهان همکاری در راستای بهبود روابط بین دو کشور بوده اند. اردوغان این روزها با مشکلات اقتصادی و سیاست داخلی ترکیه دست و پنجه نرم می کند. برای همین، او فکر می کند که به حمایت غرب نیاز دارد تا بحران های داخلی کشور حل شود.
بایدن نیز پیشتر اعلام کرده بود که قصد ترمیم روابط با کشورهایی را دارد که از گذشته در ائتلاف با آمریکا بوده اند. این دو رئیس جمهور، ناتو و افغانستان را بستری برای بهبود روابط ترکیه و آمریکا می دانند. تامین امنیت دیپلمات های ناتو و آمریکا هنگام ورود و خروج از فرودگاه کابل برای دولت های غربی بسیار مهم بود.
*در صورت عملی شدن این پیشنهاد نتیجه آن برای ترکیه چه خواهد بود؟
شاید تامین امنیت آمریکا و ناتو در فرودگاه کابل از سوی ترکیه به نفع اردوغان در سیاست داخلی شود اما در مجموع، برای ترکیه اقدام مطلوبی نخواهد بود.
ترکیه سال ها برای برخورداری از استقلال، با قدرت های امپریالیسم مبارزه کرد تا الگوی دیگر کشورها باشد اما اکنون به نمایندگی از امپریالیسم قصد تداوم حضور در کشور مظلوم افغانستان را دارد.
* با توجه به واکنش مقامات روسی نسبت به این مساله می توان دریافت مسکو مخالف عملی شدن این پیشنهاد است. کما اینکه مسکو و آنکارا علی رغم روابط مطلوب، اختلاف نظرهایی بر سر مسائل منطقه ای دارند. اکنون، این موضوع چه تاثیری در روابط ترکیه و روسیه خواهد داشت؟
نه تنها مسئله افغانستان، بلکه اوکراین، گرجستان و دریای سیاه نیز جزء موضوعاتی هستند که ظرفیت ایجاد اختلاف میان ترکیه و روسیه را دارند. زیرا نامطلوب ترین وضعیت برای ایالات متحده آمریکا در این منطقه، همکاری ترکیه، روسیه و ایران است. به همین دلیل وجود تنش غیر قابل کنترل در روابط ایران- ترکیه و یا روسیه- ترکیه موضوعی است که آمریکا را خشنود می کند. با این اوصاف، من فکر می کنم مسکو تلاش خواهد کرد تا با توسعه روابط دیپلماتیک و انعطاف پذیرتر، با افزایش تنش میان دو کشور مقابله کند.
* طالبان مخالف حضور ترکیه در کابل است. به نظر شما آیا حضور ترکیه در افغانستان نمی تواند تاثیر مخرب تر در شرایط بحران داخلی افغانستان داشته باشد؟
به طور کلی مسائل داخلی افغانستان مربوط به خود آن کشور است. اشغالگری ۲۰ ساله ناتو و آمریکا در خاک افغانستان مساله این کشور را حل نکرد. باید مساله افغانستان در خود آن کشور و توسط مردم آن کشور حل شود. برای حل بحران افغانستان می توان با حمایت اقتصادی از سوی همسایگان مانند پرداخت وام بدون بهره و با یک برنامه بازپرداخت بسیار طولانی برای زیرساخت ها و یا فروش انرژی ارزان قیمت تر در حل مساله افغانستان کمک کرد. برای مثال، ایران با حمایت در زمینه انرژی و چین با حمایت اقتصادی می تواند به بهبود شرایط افغانستان کمک کند.
ترکیه نیز بدون مداخله نظامی می تواند در زمینه آموزشی و بهداشتی دست یاری به سوی مردم افغانستان دراز کند.
به طور خلاصه، مساله افغانستان مربوط به کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نیست. مردم افغانستان با همراهی کشورهای همسایه می توانند مشکل خود را حل کنند زیرا افغانستان در مرز مشترک آمریکا قرار ندارد بلکه در جغرافیای نزدیک همسایگان خود زندگی می کند.