سومین و آخرین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری روز گذشته با موضوع «دغدغه‌های مردم» برگزار شد. هرچند روز جمعه برخی خبرها از احتمال تغییر زمان مناظره حکایت می‌کرد، اما در نهایت تغییر ساعت مناظره سوم کاندیداهای ریاست‌جمهوری به نتیجه نرسید و آخرین مناظره نیز همچون دو مناظره گذشته ساعت ۱۷ برگزار شد. مناظره اول نامزدهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری شنبه ۱۵ خرداد با موضوع «اقتصادی» و مناظره دوم سه‌شنبه ۱۸ خرداد با موضوع «فرهنگی، اجتماعی و سیاسی» برگزار شد و هر کدام بیش از سه ساعت طول کشید. مناظره‌هایی که هر کدام حواشی زیادی داشت. در مناظره روز گذشته نیز علیرضا زاکانی، محسن رضایی میرقائد، محسن مهرعلیزاده، سیدابراهیم رئیسی، عبدالناصر همتی، سیدامیرحسین قاضیزادههاشمی و سعید جلیلی به‌عنوان رقبای انتخاباتی به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند.
در مناظره دیروز اما برخلاف دو مناظره قبلی که طرح سوال‌های جدا از هر نامزد با انتقادهای زیادی حتی ازسوی کاندیداهای ریاست‌جمهوری مواجه شده بود، سوالات مشترک از همه کاندیداها پرسیده شد و به هر کاندیدا نیز ۷ دقیقه فرصت داده شد تا به این پرسش‌ها پاسخ دهد. سوال اول این مناظره نیز ۷ دغدغه مهم مردم از جمله گرانی و نرخ بالای تورم، عدالت و کاهش فاصله طبقاتی، رکود اقتصادی و کسادی کسب‌و‌کار، شفافیت مقابله با فساد اقتصادی و رانت‌خواری، ساماندهی یارانه‌های پنهان و آشکار، بیکاری به‌ویژه اشتغال فارغ‌التحصیلان و تامین مسکن بود که از نامزدها خواسته شد تا تصویر کلی از برنامه دولت آینده را درخصوص این دغدغه‌ها بیان کنند. در بخش اول مناظره عبدالناصرهمتی بارها در سخنانش رئیسی را خطاب قرار داد و او را رئیس ۵ نامزد دیگر توصیف کرد. در این میان محسن رضایی و به‌خصوص قاضیزادههاشمی تلاش می‌کردند خود را از سخنان جناحی کنار بکشند و به بیان نظرات خود بپردازند. هرچند که علیرضا زاکانی همچون دو مناظره قبلی در بخش دوم مناظره در کلماتی تند بارها به دولت حمله کرد و همتی و مهرعلیزاده را به شدت مورد انتقاد قرار داد. ازسوی دیگر برجام یکی از مهم‌ترین مسائل طرح‌شده ازسوی کاندیداهای اصولگرا بود. در این خصوص سعید جلیلی برجام را چک بی‌محل توصیف کرد؛ موضوعی که منجر به پاسخ همتی به او شد. به این ترتیب مناظره دیروز چالش‌تر از دو مناظره قبل بود.
درخواست مناظره با روحانی
امیرحسین قاضیزادههاشمی اولین نامزدی بود که در ابتدای مناظره سوم برحسب قرعه شروع به صحبت کرد و به ارائه تصویری از دولت خود پرداخت. او در سخنانش با توجه به موضوع کرونا و مشکلات مردم در این زمینه از حسن روحانی، رئیس‌جمهوری خواست تا در این خصوص با او مناظره کند. وی خطاب به روحانی گفت: شما از دفترتان بیرون بیایید و من حاضر هستم در صداوسیما با شما در موضوع کرونا و هر موضوعی مناظره کنم.
هشدار به سه برادر
در ادامه علیرضا زاکانی گفت: در حوزه خصوصی‌سازی، واگذاری‌های ناحقی صورت گرفته که یک قلم آن، ۲۵۰۰ میلیارد تومان را به سه برادر واگذار کرده‌اند! واگذاری‌های ناحق را از حلقوم اینها بیرون می‌کشیم و به مردم بازمی‌گردانیم.
انتقاد تند همتی از نامزدهای اصولگرا
عبدالناصر همتی در سخنانی خطاب به زاکانی، رضایی، قاضیزادههاشمی، سعید جلیلی و رئیسی انتقادات تندی را به آنها کرد و گفت رئیسی سر گروه این پنج نفر است؛ آنها سال‌ها رابطه با خارج کشور را معطل کرده‌اند به‌خاطر اینکه به رابطه با دنیا اعتقادی ندارند. همتی همچنین گفت: این ۵ نفر نگذاشتند FATF تصویب شود؛ می‌گویند برای چی با خارج باید ارتباط داشته باشیم؟
انتقاد از سفر رئیسی به اهواز و پاسخ او
در ادامه مهرعلیزاده به پرونده‌های عیسی شریفی اشاره کرد و گفت: اگر پرونده‌هایی مثل پرونده آقای عیسی شریفی که به شهردار وقت وصل بود و الان ۴ سال است خاک می‌خورد و اگر مساله بابک زنجانی مشخص و مساله طبری‌ها ریزتر و دقیق‌تر مشخص می‌شد، مردم اعتماد می‌کردند. وی همچنین با اشاره به بیماری کرونا و وضعیت این بیماری در خوزستان گفت: مردم می‌پرسند که آیا کرونا خطرناک است و باید در خانه‌ها ماند و کسب‌و‌کارمان تعطیل شود؟ اگر خطرناک است، چرا آقای رئیسی در خوزستان در وضعیت بسیار خطرناک در زمینه کرونا دارند تبلیغات می‌کنند و هزاران نفر از جوانان را جمع کردند؟ مردم می‌پرسند و می‌گویند که ما به چی اطمینان کنیم؟ من می‌ترسم آقای رئیسی که به این ترتیب می‌خواستند سید محرومان شوند، امروز بشوند سید مرحومان. البته به‌دنبال این سخنان ابراهیم رئیسی در بخش دوم سخنانش در نقد سخنان نامزدهای دیگر در پاسخ به انتقادها از سفرش به خوزستان گفت که اجازه این سفر را ستاد ملی کرونا، ستاد استانی و دانشگاه علوم پزشکی صادر کرده بود.
تشبیهات قاضیزادههاشمی و زاکانی
در بخش دوم این مناظره به نامزدها ۴ دقیقه فرصت داده شد تا به نقد سخنان نامزدهای دیگر بپردازند. در ابتدای این بخش قاضیزادههاشمی گفت: سپردن درمان و حل مسائل امروز به بانیان وضع موجود، مانند سپردن درمان مالاریا به دست پشه مالاریاست یا سپردن درمان کرونا به دست ویروس کروناست. در ادامه زاکانی هم گفت: اگر واقعا پینوکیویی در عالم واقع پیدا می‌شد باید دماغش چند دور دور زمین می‌چرخید.
ارائه لیست ابربدهکاران بانکی به رئیسی
همچنین همتی در فرصت ۴دقیقه‌ای‌اش برای نقد سخنان نامزدها، به سخنان جلیلی و زاکانی در مورد برجام و مسائل مطرح‌شده دیگر پاسخ داد و دلیل معطل ماندن کشور را یک دهه بیانیه خواندن جلیلی عنوان کرد. او همچنین در پاسخ به سخنان زاکانی گفت که او نقش پلیس بد را در مناظرات ایفا می‌کند و ازآنجاکه به‌عنوان کاندیدای پوششی عمل می‌کند به او پاسخ نخواهد داد. در ادامه همتی لیستی از ۱۱ نفری را که ۱۵ سال پیش وام‌های کلان به میزان ۹۰ هزار میلیارد گرفتند، به رئیسی داد تا به گفته‌اش وی اگر تشخیص داد خودش این اسامی را اعلام بکند. به‌دنبال ارائه این اسامی ازسوی همتی، ابراهیم رئیسی نیز در فرصت ۴ دقیقه‌ای خود گفت: اسامی ۱۱ بدهکار بانکی را به مردم اعلام می‌کنیم تا مشخص شود که ما به پرونده آنها در دستگاه قضایی رسیدگی کردیم.
ایران، کره‌شمالی نیست
پس از استراحت نامزدها سوال‌هایی به قید قرعه برای نامزدها انتخاب شد تا به آنها پاسخ دهند. در این بخش همتی خطاب به رئیسی در مورد سخنان اخیر وی در مورد درست کردن اینترنت تخصصی، از او خواست تا در این مورد توضیح دهد. او همچنین با بیان اینکه ایران، کره‌شمالی نیست از رئیسی خواست تا نسبت خود را با تفکرات آیت‌الله علم‌الهدی در مورد زنان مشخص کند.
کنایه زاکانی به روحانی
در این بخش علیرضا زاکانی خطاب به همتی که در بخشی از سخنانش گفته بود حاضر نیست به او پاسخ دهد، گفت: شما در مناظره قبل گفته بودید که روحانی سواد اقتصاد ندارد. بی‌سوادی روحانی همین بس که شما را رئیس بانک مرکزی کرد.
درخواست رفع فیلتر
مهرعلیزاده نیز خطاب به رئیسی گفت: حالا که مهربان شده‌اید دستور دهید فیلترینگ‌ها برداشته شود. شما لطف کنید به‌خصوص آنهایی که در ماجرای آبان ۹۸ دستگیر شدند و تعدادشان مشخص نیست، برای همین خانواده‌ها درخواست عفو از مقام معظم رهبری داشته باشید. در پاسخ به این درخواست رئیسی گفت که همان ابتدا بسیاری از زندانیان عفو شده‌اند مگر آنها که با خارج از کشور در ارتباط بوده‌اند.
نظر همتی در مورد رئیس ستاد قاضی‌زاده
همتی هم در این بخش از سخنانش خطاب به رئیسی گفت: اقتصاد کشور را نمی‌توان مثل زندان اداره کرد. او همچنین به قاضیزادههاشمی که گفته بود رئیس ستاد انتخاباتی او یک زن است، گفت: رئیس ستاد شما همان خانمی است که گفته بود بیل گیتس با واکسن می‌خواهد ۱۵ درصد جمعیت جهان را کاهش دهد.
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی
- مساله ما در داستان دولت، گرانی، مسکن و برنامه‌های مختلف است، اما مساله اصلی نظام دیوان‌سالار کشور است که ۸۰ – ۷۰ سال است تغییر نکرده و باعث شده مردم روزبه‌روز مستضعف‌تر شوند و در مقابل کسانی که به قدرت وصل‌اند برخوردارتر شوند و سازوکارهای اداره کشور است که باید تغییر کند.
- دولت را به مردم واگذار می‌کنیم، اگر یک‌سوم مردم استانی از مدیری ناراضی باشند می‌توانند آن مدیر را عزل کنند.
- در ماجرای گرانی بنزین معلوم نشد چه کسی مقصر است. یکسری شوراها درست شده عده‌ای پشت آن قائم می‌شوند و رهبری مجبور است وسط بیاید؛ در این موضوع کسی حاضر نشد استعفا دهد یا عذرخواهی کند.
- قرار بود اقدامات دولت، به یک شاهکار بزرگ در رفع تحریم‌ها تبدیل شود؛ تحریم‌ها که برطرف نشد هیچ، تحریم‌های سنگین به وجود آمدند.
- ما سال‌ها ارز یارانه‌ای را به نام مردم دادیم، اما ۳۰ میلیارد دلار فقط در یک فقره به‌عنوان ارز مداخله‌ای داده شده است.
محسن رضایی
- مدیران کشور چه کار می‌کنند؟ مشغول جنگ زرگری میان جناح‌های سیاسی هستند.
- وضعیت نهادهای درون قدرت از نهادهای منتسب به رهبری تا وزارتخانه‌ها را اصلاح می‌کنیم.
- یارانه ۴۵۰ هزار تومانی را می‌دهم. نگران منابع آن نشوید.
- دولت ما حق شما را از گردن کلفت‌ها می‌گیرد و این نفوذی‌ها و آلودگی‌های امنیتی را که پشت صحنه با نمایش و دعوای زرگری انرژی شما و نگاه و وقت شما و توانایی دولت‌ها را به انحراف می‌کشانند از پس پرده بیرون می‌کشد.
- اینکه عقلانیت فردی و جناحی جای عقلانیت جمعی نشسته است از بزرگ‌ترین خسارت‌های ماست.
- نفوذی‌ها آمدند و سوار شدند و امروز عملا فضای سیاسی کشور را دارند مدیریت می‌کنند یا اینها ناآگاه هستند یا آگاهانه دارند وقت و انرژی ملت و دولت ایران را می‌گیرند.
- دولت ما حتما مساله برجام را جدی خواهد گرفت. آمریکا را با دیپلماسی واقعی مجبور می‌کنم برجام را اجرا کند.
علیرضا زاکانی
- تورم ۵۲ درصدی فاجعه است. آقای همتی پاسخگوی رشد پایه پولی و نقدینگی باشد.
- تورم را در سال اول نصف خواهم کرد.
- به دهک‌های کم‌درآمد از ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان یارانه جدید پرداخت خواهد شد.
- (خطاب به همتی) مشکل ما دروغ‌گویی است، چرا با مردم صادق نیستید و دروغ می‌گویید.
- مشکل ما ندانستن، نخواستن و نتوانستن در کشور است که تمام آن را می‌توان در دولت آقای روحانی دید.
- (خطاب به همتی) اعلام کردید که با افزایش قیمت بنزین مخالف بوده و آن را بدترین اقدام دانستید اما چرا به مردم دروغ می‌گویید؟ نامه رسمی شما موجود است که در ۳۱ شهریور سال ۹۸ درخواست کردید که قیمت بنزین لیتری ۵هزار تومان و قیمت نفت و گاز هزار تومان شود تا دولت کسری بودجه‌اش را جبران کند.
- (خطاب به همتی) در مواجهه با صندوق بین‌المللی پول اسرار مملکت را به این صندوق دادید که بزرگ‌ترین خیانت بود.
سید ابراهیم رئیسی
- اصلاح دولت، مبارزه با فساد و ناکارآمدی و تبعیض، اولویت‌های دولت آینده است.
- سامانه شفافیت ایجاد می‌کنیم تا اعتماد مردم را جلب کنیم. تمامی قراردادها، عملکرد شرکت‌ها و مدیران دولتی باید در سامانه‌ای به طور شفاف برای مردم منتشر شود.
- ایجاد 4 میلیون شغل در 4 سال دولت امکان‌پذیر است و باید صورت بگیرد.
- (خطاب به همتی) نظر من درباره FATF را از کجا ذهن‌خوانی کردند؟ اگر منافع ملت در قراردادی تامین شد ما هیچ مشکلی نداریم، وگرنه نمی‌توانیم منافع مردم را به حراج بگذاریم.
- اقتدار خارجی امتداد اقتدار داخلی است. شما وقتی جوجه‌کُشی و صف مرغ دارید نمی‌توانید برجام را اجرا کنید. برجام را یک دولت مقتدر می‌تواند اجرا کند.
- (خطاب به همتی) درباره این لیستی که به من داده‌اید، مردم می‌پرسند اگر قرار بوده بدهند چرا اینجا و بعد از مسوولیت می‌دهند؟ اگر هم نباید می‌داده این چه کاری است؟
سعید جلیلی
- دغدغه مردم این است چرا مشکلات حل نمی‌شود، دغدغه و مشکلات مردم مثل کرونا ناشناخته نیست.
- (خطاب به دولت) ناکارآمدی‌های‌شان را به گردن تحریم می‌اندازند. اینها حداقل فهم را از مناسبات جهانی ندارند؛ دوستان کارنامه بسیار ضعیفی دارند. ادعا کردید در مذاکرات موفق بودید، اما تحریم‌ها دوبرابر شد؛ شما حتی نتوانستید مذاکره کنید.
- (خطاب به دولت) ما برای تحریم بانکی ۱۱ طرح داریم. شما نه تنها در مذاکرات نتیجه نگرفتید بلکه فرصت‌های جهانی را به خاطر مذاکره با دو، سه کشور نادیده گرفتید.
- به ضرس قاطع اعلام می‌کنم امکان تعامل سازنده با جهان وجود دارد ولی اینها نمی‌توانند. من با قاطعیت عرض می‌کنم امضای کنوانسیون‌های بین‌المللی هیچ فایده‌ای برای کشور ندارد و حاضرم در این زمینه مناظره کنم. FATA می‌گوید اگر این لایحه را امضا کنید او گام‌های بعدی را برای شما تعریف می‌کند. برجام سند طلبکاری ملت است نه بدهکاری. ما هزینه‌های برجام را داده‌ایم و الان باید طلبکار باشیم.
عبدالناصر همتی
- (خطاب به رئیسی) گرانی وجود ندارد، آنچه عامل گرانی است تورم است به جای اینکه معلول را بیابید دنبال علت باشید.
- (خطاب به دیگر کاندیداها) تحریم در یک دهه گذشته معادلات اقتصادی را بر هم ریخته است. بدون رشد 5 درصدی اقتصادی هیچ مشکلی حل نمی‌شود.
- (خطاب به دیگر کاندیداها) شما که مخالف FATF هستید، گل به خودی زدید؛ شما با تندروی در زمین ترامپ بازی کردید.
- بانک مرکزی در موضوع بورس نقشی نداشت. نامه‌ای را به دفتر رئیس‌جمهوری و به مقام معظم رهبری نوشتم و هشدار دادم که مردم را به حضور در بورس تشویق نکنید. رهبری نیز در حاشیه آن نامه تاکید کردند که آقای رئیس‌جمهور این موضوع مهم است و چند نفر دیگر نیز هشدارهای این‌چنینی داده‌اند.
- آقای روحانی رئیس‌جمهور خوبی در دوران تعامل بود. تیم ناهماهنگ اقتصادی و سنگ‌اندازی برخی تندروها در داخل باعث این وضعیت شد. اما وقتی بنزین گران می‌شود رئیس‌جمهوری نباید در این شرایط بخندد و بگوید من صبح شنبه فهمیدم.
محسن مهرعلیزاده
- (خطاب به زاکانی) توجه کردن به کرسنت خوب است، اما باید به FATF توجه شود؛ به جای دیوارنوردی‌های مختلف و آب در آسیاب ترامپ ریختن، به گشایش‌ها در دولت اصلاحات نیز اشاره کنید.
- امروز به‌رغم توصیه‌های زیبای حفظ وحدت، اهل سنت را بی‌دلیل از حضور در عرصه‌های مدیریتی بازداشته‌ایم و حتی از مراکز فرهنگی آنها دچار محدودیت‌هایی هستند.
- دولت در موضوع بورس دخالت کرد و صاحبان سهام عمده با هماهنگی با دولت کاری کردند که پول مردم را جمع کردند ولی این پول به سمت تولید نرفت و به منتفع شدن سهامداران عمده منتهی شد و بعدا نیز حباب بازار سرمایه ترکید. باید کار بورس را به خود بورس سپرد و نقش سهامداران عمده را به حداقل رساند.
- اگر ۷۰ درصد اقتصاد که در دست دولت است را رها کنیم و دستگاه‌های مختلف نظامی و غیر نظامی دخالتی نداشته باشند، بورس وضعیت خوبی خواهد داشت.
- امروز اقتصاد ما دچار سیاست‌زدگی شده و سیاست بر اقتصاد ما حاکم شده است.
- (خطاب به زاکانی) شما معلم انشای مناظره بودید. در احترام به مردم در جهت صرف وقتشان و این که حرف حساب بزنم، مطالب را از رو می‌خوانم.