تنش آمریکا و چین؛ چرا اروپا دیگر تمام‌قد حامی واشنگتن نیست؟
دولت فعلی آمریکا درحالی برای همراه کردن اروپا در تقابل علیه چین تمام تلاش خود را انجام می‌دهد که بسیاری از کشورهای شرق اروپا و حتی قدرت اقتصادی مانند آلمان نیز چندان موافق پیوستن به تیم بایدن و دامن زدن به آتش تنش آمریکا و چین نیستند.
به گزار ش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، مهمترین هدف جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در عرصه سیاست خارجی همراه کردن متحدان قدیمی ایالات متحده علیه چین است. در راستای این هدف بایدن این جمعه در اجلاس جی 7 در کورن وال بریتانیا شرکت خواهد کرد و پس از آن برای حضور در نشست ناتو و آمریکا-اتحادیه اروپا عازم بروکسل خواهد بود. اما این پایان این تور رئیس جمهوری آمریکا نخواهد بود. بایدن قصد دارد پس از حضور در این نشستها به ژنو سفر کرده و با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه نیز دیدار کند.
هرچند در این مسیر اتحادیه اروپا خود را همراستا با ایالات متحده نشان داده اما موضوعی که نباید از آن غفلت داشت این واقعیت است که اروپا دارای منافع اقتصادی و راهبردی متفاوتی به نسبت آمریکا در ارتباط با چین است و همین موضوع مقامات قاره سبز را به متحدانی نه چندان قابل اعتماد برای آمریکا تبدیل می‌کند.
به اعتقاد مقامات اروپایی بایدن در این سفر به دنبال جلب نظر اروپایی ها در ائتلاف علیه چین در زمینه هایی مانند هنگ کنگ، سرکوب اویغورها، فعالیت نظامی در دریای چین جنوبی و مواردی دیگر است. از سوی دیگر جی 7 نیز به دنبال روش‌هایی برای تقویت پروژه‌های زیربنایی در کشورهای کم درآمد اروپایی و مقابله با پروژه کمربند-جاده چین است. موضوع دیگر تلاش اروپا و آمریکا به همکاری در زمینه هایی مانند فروش فن آوری حساس به چین است. بایدن در آستانه سفر به اروپا در یادداشتی در روزنامه واشنگتن پست، نوشت: من طی هفته جاری دموکراسی های جهان را بار دیگر متحد خواهم کرد و آنها را در کنار هم قرار خواهم داد. وی در بخش دیگری از یادداشت خود نوشت: برای مقابله با بحران های متعدد بین‌المللی و تهدیدهای فزاینده مسکو و پکن، من به دنبال تحکیم اتحادهای دموکراتیک با همه دموکراسی های غربی خواهم بود.
تردید‌های متحد قدیمی
هرچند ایالات متحده همواره در تنش‌های مختلف حساب ویژه ای بر روی حمایت‌های اروپا کرده اما این بار انتظار می‌رود دیپلماتهای اروپایی در دیدار با بایدن نگرانی‌های خود درباره سیاستهای یکجانبه و بی فایده ترامپ- پامپئو را مطرح کرده و با هشدار ضمنی به بایدن به او تاکید کنند که دیگر همانند گذشته اتفاق نظر کاملی درخصوص چین وجود ندارد. موضوعی که به گفته یکی از دیپلماتهای ارشد اروپا چینی‌ها نیز از آن اطلاع دارند.
در بین کشورهای اروپایی آلمان و صدراعظم این کشور به نظر به رفتارهای آمریکا حساسیت بیشتر دارد. مرکل خواستار آن است که آمریکا ادبیات جنگ سرد علیه چین را متوقف کند. یک مقام اروپایی گفته که کشورهای اتحادیه اروپا خواستار استفاده از عبارت " دشمن" نیستند؛ واژه ای که واشنگتن برای مورد خطاب قرار دادن چین استفاده می‌کند.
نوا بارکین، از گروه تحقیقاتی رودیوم معتقد است که اروپا و آمریکا نگرانی‌های مشترک زیادی درباره چین دارند اما در عین حال نقطه نظرات متفاوتی نیز درخصوص نحوه واکنش به چین دارند به گفته بارکین، «اروپا دارای منافع مربوط به خود است و به نظر نمی‌رسد که قصد داشته باشد درمورد چین (با آمریکا) همکاری کند.»
ساز مخالف اعضای کوچک
هرچند طی دوسال گذشته اروپا موضع تدریجی و پایداری علیه چین اتخاذ کرده اما کشورهای شرق و مرکز این قاره تمایل چندانی به تقابل با چین ندارند و همین موضوع باعث اختلاف میان اعضای اتحادیه اروپا شده است. در سند سال 2019 اروپا چین به عنوان یک شریک و درعین حال یک رقیب اقتصادی معرفی شد اما برای اولین بار از پکن به عنوان یک رقیب سازمانی نام برده شد.
در پروژه یک کمربند یک جاده کشورهای بلغارستان، کرواسی، چک، استونی، یونان، مجارستان، لاتویا، لهستان، رومانی، اسلواکی و اسلونی که همگی اعضای اتحادیه اروپا هستند اقدام به امضاء یادداشت تفاهم با چین کرده‌اند. آلبانی، بوسنی، مونتنگرو، مقدونیه شمالی و صربستان نیز امضا کنندگان دیگر این تفاهمنامه هستند. نگاهی اجمالی به این نام‌ها نشان می‌دهد که منافع کشورهای شرق اروپا که از قدرت اقتصادی کمتری برخوردارند در گرو همکاری با چین است.
مقامات آمریکایی نیز به تلاش برای همراه کرده اروپا با خود علیه چین ادامه می دهند. وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا در جریان سفر اخیر خود به بروکسل گفت که " تغییر شگرفی" در رویکرد اروپا نسبت به چین ایجاد شده است. یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا نیز گفت: "همراه با اروپا پیشرفتهای زیادی در خصوص چین داشته ایم."
ژرمن‌ها قدرتمندترین حامی چین
به هرحال کشورهای ثروتمند اروپا در کنار ایالات متحده به شدت نگران پیشرفتهای چین در عرصه فن آوری هستند. نگرانی‌های غرب شامل موضوعاتی مانند فن آوری 5G، نیمه رساناها، زنجیره تامین و استانداردها و قوانین فن‌آوری است. البته در این میان آلمان همچنان تمایلی به پیوستن به ارتش غرب علیه چین ندارد و دلیل این مسئله مبادلات عظیم تجاری میان دو کشور است. چین در سال جاری میلادی با سبقت از هلند و آمریکا برای پنجمین سال متوالی همچنان بزرگترین شریک تجاری آلمان است. طبق امارهای منتشر شده ارزش مبادلات تجاری میان دو طرف 258 میلیارد دلار در سال 2020 اعلام شد.
باوجود انتقادات آمریکا از آلمان و متهم کردن این کشور به تلاش برای به خطر نیفتادن صادراتش و حتی علیرغم انتقادات سیاسی برخی مقامات آلمانی از سیاستهای حقوق بشری چین اما آنگلا مرکل، به عنوان قدرتمندترین شخصیت سیاسی ژرمن‌ها سعی داشته از تقابل مستقیم با چین دوری کند. حتی در کنفرانس امنیتی مونیخ سال گذشته نیز اختلاف نظر واضحی میان اظهارات وی و بایدن درمورد چین دیده شد.
مرکل مهمترین حامی در تصمیم گیری اتحادیه اروپا برای قبول پیشنهادات تجاری سال گذشته چین بود و تلاش زیادی برای اجرای دوباره توافق سرمایه گذاری چین در مدت زمان قبل از مراسم تحلیف جو بایدن انجام داد. البته با نزدیک شدن مرکل به پایان قدرت، نگرانی‌هایی درباره موضع سیاسی جانشین وی (شاید رینهارد بوتیفوکر، سیاستمدار عضو حزب سبز که تحت تحریم چین قرار دارد) وجود دارد.
درهر صورت هرچند اروپا از انتخاب بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا استقبال کرد و حداقل در ظاهر به سیاستهای این رئیس جمهوری دموکرات روی خوش نشان داد اما موضوع با اهمیت برای مقامات قاره سبز حفظ منافع در هر زمینه ای است. چین قدرتی اقتصادی و سیاسی است که امکان نادیده گرفتن آن وجود ندارد و رابطه پکن با کشورهای اروپایی به حدی رشد کرده که جو بایدن در متقاعد ساختن شرکای قدیمی خود علیه چین کار سختی پیش رو دارد. از سوی دیگر خطر به قدرت رسیدن دوباره دونالد ترامپ پس از 4 سال، موضوعی است که اتحادیه اروپا را در همراهی تمام قد با بایدن دچار تردید کرده است.
انتهای پیام/