شهر خبر
برچسب‌های مهم خبری:#قاجار#روستای

پویا بازارگرد

نقاشی های قاجار در بقعه باباجان دره

بقعه آقا سید ابراهیم باباجان دره یکی از جاذبه‌های تاریخی و مذهبی شهرستان املش که در بخش رانکوه، روستای باباجان دره واقع شده و قدمت آن مربوط به دوران قاجار و سال ۱۲۹۶ شمسی می‌باشد.

در این بقعه تاریخی آقا سید ابراهیم (ع) و سید کاظم (ع) دفن شده‌اند. بقعه باباجان دره، تنها بقعه در منطقه کوهستانی است که دارای دیوارنگاره‌های بسیار زیباست، از همین رو آبان ماه سال ۱۳۸۲، با شماره ثبت ۱۰۶۰۶ در فهرست آثار ملی ثبت شده است. سختی یک راه صعب‌العبور، رفتن به ارتفاعات «رانکوه» و دوباره پایین رفتن تا دره‌ای که تنها چند خانوار جمعیت دارد، می‌ارزد تا نقاشی‌های حک شده بر دیوارهای گچی بقعه «بابا جان دره» را ببینید. نقوشی که هنر «آقاجان نقاش» با رنگ‌های گیاهی است و عمق ارادت نقاش و بانیان آن را به اهل بیت (ع) در دوره قاجار نشان می‌دهد. بر هر دیوار گویا پرده‌ها و صحنه‌هایی است که تعزیه گردان‌ها می‌خوانند. ساختمان بقعه بعد از گورستان محله و بر یک بلندی قرار دارد، به نحوی که ارتفاع دیوارهای بقعه یکسان نیست. «ضلع غربی بنای اصلی این بقعه پنج متر و ضلع جنوبی آن ۷۱۵ سانتیمتر است. سه طرف این بنا ایوان دارد. پهنای ایوان شرقی ۱۱۰، غربی ۱۷۰ و جنوبی ۲۲۰ سانتیمتر است.»

لابه لای آثار، نام «آقاجان نقاش» به سال ۱۳۳۵ (قمری) درج شده و بر حاشیه بالای دیوارهای داخلی بقعه، ابیاتی از هفت بند محتشم کاشانی است که در فواصل آنها «اللهم صل علی محمد و آل محمد» و «یا اباعبدالله الحسین اغثنی» نوشته شده است. این کتیبه‌ها، به استناد نامی که از خود برجای گذاشته، کار استاد «رضا لاهیجانی» و به همان تاریخ است. نزدیک به ستون چوبی سقف غربی هم نام شاگرد آقاجان نقاش حک شده که به دلیل ریخته شدن گچ در حاشیه‌ها، خوانا نیست.

جلوی درب ورودی بقعه، تابلوی سیاه رنگی است که نوشته شده: «زائران محترم تمنا داریم که از نوشتن یادگاری خودداری کنید.» اما این خواهش و تمنا سودی ندارد. زیرا بر تمام اجزای صحنه‌های مختلفی که نقاشی شده، درج یادگاری به چشم می‌خورد. حتی چارچوب درب چوبی بقعه هم از تیزی نویسندگان یادگاری در امان نمانده است. این آثار هنری که از دوره قاجار تاکنون توانسته رطوبت منطقه را تحمل کند، حالا باید رنج بی مبالاتی بازدیدکنندگان را به جان بخرد، آن هم در شرایطی که نه دیگر «آقاجان نقاش» زنده است که رنگ‌های گیاهی بسازد و نقاشی‌ها را مرمت کند و نه «استاد رضا لاهیجانی» تا کتیبه‌های دور تا دور بقعه را از نو ترمیم کند.