رئیسی برای زندانیان چه کرد؟ از تحقق ۵۴ درصدی اشتغال تا عفو و مرخصی گسترده به زندانیان

به گزارش خبرنگار قضائی خبرگزاری تسنیم، دوره جدید قوه قضائیه که از اسفند 1397 و با انتصاب آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی از سوی رهبر معظم انقلاب آغاز شد، تحول و مردمی‌ شدن را در رأس کار خود قرار داد. یکی از اقدامات تحولی در جهت اصلاح امور زندان و زندانیان، کاهش جمعیت کیفری و کوچک‌سازی زندان به لحاظ میزبانی از مددجویان در بند و محکومان به حبس بود.

تاکنون 15 دوره عفو اجرا شده است اما چندین دوره عفو اخیر زندانیان که با موافقت رهبری اجرا شد ویژگی‌های منحصر به فردی داشته است. از جمله اینکه تعداد عفوها و افرادی که هربار شامل آن می‌شوند در دوره اخیر افزایش یافته است. همچنین برخی زندانی ها مثل محکومین امنیتی که در دوره های قبل شامل عفو قرار نمی‌گرفتند در دوره تحول برای چندمین بار از این امتیاز بهره مند شده و اسامی آنها نیز در لیست زندانیان عفو شده قرار گرفته است.

1849 عفو در نیمه شعبان سال 1400، 3552 عفو در 23 آبان 98، 10 هزار عفو در اسفند 98 (بیش از نیمی از محکومان امنیتی در چارچوب همین عفو از زندان آزاد شدند)، 3721 عفو در خرداد 99، 2135 عفو در مرداد 99 و 3780 عفو در ابان 99 تنها بخش‌هایی از این عفو گسترده در دوران تحول است.

در حالت کلی عفوشدگان را می‌توان به دسته‌های مختلف امنیتی، فعالان سیاسی، فعالان دانشجویی، فعالان صنفی و معترضان خیابانی تقسیم کرد.

نگاه تحول خواهانه در موضوعات دیگر نیز تسری پیدا کرده است.

بر اساس دستور اخیر رئیس قوه قضائیه در راستای حمایت از تولید، طرحی با نام «پایش» بنگاه‌های تولیدی را دگرگون کرد. رئیسی اواسط اردیبهشت با صدور دستور ویژه برای حمایت از تولید، خواستار اجرای طرح «پایش» کلیه بنگاه‌های تولیدی تعطیل و نیمه‌تعطیل در سراسر کشور، شد. طرحی که در ادامه طرح موفق «پایش» در زندان‌ها بود که موجب عفو و تخفیف و آزادی هزاران زندانی در سراسر کشور شد.

از دیگر اقدامات رئیس قوه قضاییه انتصاب یک سکان‌دار جوان برای سازمان زندان‌ها بود. محمد مهدی حاج محمدی که به عنوان رئیس سازمان زندان ها جایگزین اصغر جهانگیر شد از قضات جوان و خوشنامی است که در مسئولیت‌های قبلی پیشتاز اجرای مجازات‌های جایگزین حبس بوده است.

نادیده نباید نگرفت به دنبال این انتصاب برای اولین بار سازمان زندان‌ها موفق شد آمار 54 درصدی اشتغال زندانیان در زندان‌ها را محقق کند که بر این اساس افراد در ازای فعالیت خود در زندان‌ها مزد دریافت کرده و ارزش افزوده ایجاد می‌کنند.

در پی شیوع ویروس کرونا در کشور، از همان روزهای نخست قوه قضائیه در کنار قوای دیگر و همگام با جامعه پزشکی و ستاد ملی مقابله با کرونا، اقدامات ویژه‌ای را در دستور کارخود قرار داد و تدابیر ویژه بهداشتی و پیشگیرانه در زندان‌ها اتخاذ کرد. اقدامات و تدابیری که تحسین مراکز و مراجع جهانی همچون کمیسرعالی حقوق بشر سازمان ملل را برانگیخت.

در همین راستا، از زمان شیوع کرونا در ایران، در چند مقطع با دستور رئیس قوه قضاییه، به زندانیان مرخصی اعطاء شد. نخست در همان روزهای ابتدایی اسفند 98، بیش از 54 هزار نفر از زندانیان به مرخصی رفتند. در 27 اسفندماه سال گذشته نیز سخنگوی دستگاه قضا از اعطای مرخصی به حدود 85 هزار نفر از زندانیان در راستای بخشنامه ریاست قوه قضائیه خبر داد. در دهم فروردین ماه سال جاری نیز اعلام شد که متعاقب مرخصی اعطایی از ناحیه ریاست قوه قضاییه به زندانیان کشور، قریب به 100 هزار نفر از زندانیان از این مرخصی اعطایی بهره‌مند شده‌اند.

اما این پایان ماجرای اعطای مرخصی، عفو و آزادی زندانیان نبود و موج دوم اعطای مرخصی به زندانیان از 18 تیر 99 آغاز شد و در این مرحله نیز حدود 87 هزار نفر از زندانیان به مرخصی رفتند و علاوه بر این افراد که به مرخصی رفتند، عده‌ای از زندانیان با استفاده از شرایط بخشنامه مرخصی زندانیان، مرخصی پایان حبس گرفتند یا اینکه در مرخصی بودند و مرخصی آن‌ها تمدید شد. مجموعاً طبق گفته سخنگوی دستگاه قضا در موج دوم کرونا بالغ بر 95 هزار نفر از زندانیان از مرخصی استفاده کردند.

طبق گفته حجت‌الاسلام‌والمسلمین منتظری دادستان کل کشور، 18 اقدام پیشگیرانه در زندان‌های سراسر کشور انجام شده است.

«کاهش جمعیت کیفری زندانیان از طریق اعطای مرخصی بر اساس بخشنامه رئیس دستگاه قضا» ، «تجهیز گسترده واحد دادرسی الکترونیکی در زندان‌ها» ، «لغو مرخصی کارکنان وظیفه» ، «تجهیز قرنطینه زندان‌ها به مواد ضدعفونی‌کننده» ، «تست مستمر وضعیت سلامت کادر زندان و زندانیان و توزیع دائمی اقلام بهداشتی بین آنها» ، «ایجاد اتاق ایزوله در زندان‌ها»، «تعطیلی فعالیت‌های اجتماعی‌محور»، «رعایت تناسب جمعیتی در بندها» و «رعایت فاصله اجتماعی در ملاقات زندانیان با خانواده‌ها» اهم اقدامات صورت گرفته در زندان‌های کشور در دوران کرونا است.

سرکشی مستمر مسئولان قضائی و قضات به زندان‌ها، از جمله تاکیدات همیشگی آیت‌الله رئیسی در راستای رویکرد جدید دستگاه قضایی در رسیدگی بیش از پیش به امور زندانیان است. در این دوره بیش از 50 بازدید از سوی دادستان کل کشور، معاون اول قضاییه و رئیس سازمان زندان‌ها صورت گرفته است. تنها در کمتر از یکسال رئیس جوان و تازه نفس سازمان زندان‌های کشور، در 30 استان حضور پیدا کردن و نزدیک 315 بازدید از زندان داشت. همچنین معاونین و مدیران ستاد هم 1778 بازدید از زندان‌های سراسر کشور، کانون اصلاح تربیت و بازداشتگاه‌ها داشتند.

 در کنار بازدیدها و سرکشی‌های مسئولان سازمان زندان‌ها، رئیس قوه قضائیه نیز در برخی از سفرهای استانی خود به بازدید از زندان‌ها و دیدار با زندانیان از جمله زندان مرکزی کرج، زندان مرکزی سنندج، زندان مرکزی اصفهان، زندان مرکزی کهگیلویه و بویراحمد، ندامتگاه زنان در استان تهران و همچنین کانون اصلاح و تربیت استان تهران بازدید داشته است.

انتهای پیام/