خبرگزاری مهر-گروه بین الملل: روز پنجشنبه ۲۲ اکتبر ۲۰۲۰، میشل عون، رئیس جمهور لبنان، پس از دیدار و رایزنی با جریان‌های مختلف مجلس، سعد حریری را مأمور تشکیل کابینه جدید لبنان کرد. با این تصمیم، وظیفه بسیار دشواری به حریری محول شده است. این سیاستمدار ۵۰ ساله که از سال ۲۰۱۶ رئیس دولت لبنان بود، در ژانویه ۲۰۲۰ زیر فشار افکار عمومی و اعتراضات سراسری علیه فساد و ناکارآمدی، از مقام خود کناره گرفت.
«حسان دیاب»، جانشین حریری، ماه اوت همین سال و پس از انفجار بندر بیروت، استعفا کرد. سپس «مصطفی ادیب»، سفیر سابق لبنان در آلمان مأمور تشکیل کابینه شد؛ اما او نیز چند هفته بعد به دلیل اختلافات و رقابت‌های درون جناحی، از وظیفه تشکیل دولت عذرخواست.
از آن زمان تاکنون توفیقی درباره تشکیل دولت جدید لبنان حاصل نشده است و اختلاف نظر میان میشل عون رئیس جمهور و سعد حریری نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه لبنان وجود دارد.
با وجود همه نشانه‌هایی که موجب بدبینی می‌شود، نیروهای سیاسی لبنان تلاش‌هایی را برای خروج از بن‌بست تشکیل دولت در لبنان آغاز کرده‌اند که به خصوص با ازسرگیری رایزنی های سیاسی رئیس مجلس لبنان وارد فاز تازه‌ای شده است با وجود همه نشانه‌هایی که موجب بدبینی می‌شود، نیروهای سیاسی لبنان تلاش‌هایی را برای خروج از بن‌بست تشکیل دولت در لبنان آغاز کرده‌اند که به خصوص با ازسرگیری رایزنی های سیاسی رئیس مجلس لبنان وارد فاز تازه‌ای شده است.
طی چند روز گذشته در سایه ادامه تلاش‌های حزب‌الله و رئیس پارلمان لبنان برای پایان بن‌بست سیاسی در این کشور، نبیه بری ابتکار جدیدی تحت عنوان تشکیل دولتی متخصص با حضور ۲۴ وزیر مطرح کرد. حریری بلافاصله از این ابتکار نبیه بری استقبال کرد و بدین ترتیب روزنه‌های امیدی برای برون رفت از بحران سیاسی لبنان مشاهده شد.
یک منبع نزدیک به «نبیه بری»، رئیس مجلس لبنان، تأکید کرد که تحرکات مثبتی آغاز شده و بری به‌زودی نتایج رایزنی‌های خود با نیروهای سیاسی لبنان را به اطلاع رئیس جمهور و بشاره الراعی پاتریک مارونی (رهبر مسیحیان لبنان) خواهد رساند.
این منبع تأکید کرده که هنوز تحول بنیادینی رخ نداده زیرا «جبران باسیل»، رئیس جریان ملی آزاد و داماد رئیس جمهور، همچنان بر داشتن دو وزیر مسیحی پافشاری می‌کند و مسئله وزارت دادگستری و کشور هم حل نشده و «سعد حریری» هم حاضر نیست دولتی تشکیل دهد که عون و تیم سیاسی او یا هر تیم سیاسی دیگری به وی دیکته کنند.
با وجود این اختلافات، این منبع نزدیک به رئیس مجلس لبنان گفته که موانع برطرف خواهد شد، چون بری عزم خود را جزم کرده و معتقد است که اتلاف وقت بیشتر از این جائز نیست. در چنین فضایی، «جبران باسیل» طی اظهاراتی از رئیس جمهور خواست که اگر مهلت دو هفته‌ای مطرح‌شده ازجانب نبیه بری هم به نتیجه‌ای نرسید، «میز گرد گفت‌وگوی سیاسی» تشکیل دهد.
او گفت: وقتی همه بفهمند که واقعاً چه می‌گذرد بازار شایعه‌پردازی کساد می‌شود و به سمت حل مستقیم مشکل می‌رویم و افزود که اگر کسی در چنین گفت‌وگویی حاضر نشود سراغ طرح‌های دیگر و فشارهای بیشتر برای تشکیل دولت می‌رویم. در کنار فساد و اختلاس برخی مقامات لبنانی، دخالت های آمریکا، عربستان و فرانسه و نگاه غیرملی حریری موجب تشکیل نشدن دولت لبنان شده است و شرایط ویژه این کشور حکایت از آن دارد که نمایندگان پارلمان این کشور باید به سرعت با اتخاذ یک رویکرد جدید و حتی تغییر در برخی سیاست ها و افراد اقداماتی را انجام دهند تا لبنان بتواند با پشت سر گذاردن مشکلات فعلی به کشوری آباد و با امنیت تبدیل شود
باسیل که از سوی حریری به عنوان متهم اصلی مانع‌تراشی در روند تشکیل دولت معرفی می‌شود تأکید کرد که از اقدامات رئیس مجلس با همکاری حزب‌الله لبنان برای تسریع در روند تشکیل دولت کاملاً حمایت می‌کند و بار دیگر نخست‌وزیر مأمور تشکیل کابینه را به «عذرتراشی‌های واهی» متهم کرد.
هم‌زمان سعد حریری در جلسه اعضای فراکسیون «المستقبل» تازه‌ترین تحولات سیاسی لبنان و تلاش‌های انجام شده برای تشکیل دولت را بررسی کرد. یک منبع نزدیک به وی تأکید کرد که وی آماده همکاری با طرح رئیس مجلس لبنان و منتظر موضع‌گیری رئیس جمهور است که تا اینجای کار به نظر نمی‌آید در مواضعش تغییری پیش آمده باشد.
این منبع گفت که اگر طرح نبیه بری به نتیجه نرسد، حریری به گزینه‌های گوناگون ازجمله انصراف از تشکیل کابینه و استعفا از نمایندگی مجلس فکر می‌کند هرچند نزدیکان وی با این دو گزینه به‌شدت مخالف‌اند. در این راستا بکر الحجیی عضو فراکسیون المستقبل اعلام کرد که هرگز و تحت هیچ شرایطی حریری انصراف نخواهد داد.
این همه در حالی است که از روز دوشنبه در چارچوب ابتکار عمل نبیه بری، تحرکات سیاسی در لبنان افزایش یافته است. در این راستا نبیه بری با سعد حریری و سعد حریری با نخست‌وزیران سابق لبنان دیدار کرد. همچنین جبران باسیل با «حسین الخلیل» معاون سیاسی دبیر کل حزب الله و «علی حسن الخلیل» معاون رئیس مجلس لبنان دیدار کرد.
حسین الخلیل و علی حسن الخلیل همواره فرستادگانی بوده‌اند که نقش پررنگی در حل اختلافات سیاسی در لبنان داشته‌اند و هم‌اکنون نیز بسیاری منتظر نتایج دیدارهای آنها با سران سیاسی لبنان اند.
محور دیدار بری با حریری
نبیه بری رئیس پارلمان لبنان با سعد حریری مامور تشکیل کابینه این کشور در «عین التینه» دفتر مرکزی نبیه بری دیدار کردند. دو طرف در این دیدار در خصوص آخرین تحولات مربوط به تشکیل کابینه جدید لبنان بحث و تبادل نظر کردند.
نبیه بری در جریان دیدار با سعد حریری به پیامدهای وخیم تأخیر در تشکیل کابینه جدید لبنان اشاره کرده است. او تشکیل هر چه سریعتر دولت جدید را از نخست وزیر مکلف خواستار شد.
رئیس مجلس لبنان همه تلاش خود را به کار بست تا دیدگاه‌های میان سعدحریری و میشل عون را به یکدیگر نزدیک کند.
سعد حریری در جریان نشست خود با بِری تأکید کرد خود را مسئول تأخیر در تشکیل دولت نمی‌داند. نخست وزیر مکلف لبنان خطاب به نبیه بری گفت: همچنان بر لزوم اجرا و پیاده سازی طرح پاریس در زمینه تشکیل دولت جدید اصرار دارد.
تداوم کشمکش میان عون و حریری
دفتر اطلاع رسانی ریاست جمهوری لبنان بیانیه‌ای را در خصوص آخرین تحولات مربوط به تشکیل کابینه جدید این کشور منتشر کرد. در این بیانیه آمده است: «سعد حریری» از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی می‌کند. سعد حریری حاضر نیست مسئولیت خود در تشکیل کابینه را برعهده گیرد. او همچنان بر نقض قانون اساسی لبنان در زمینه تشکیل دولت جدید اصرار دارد. رئیس جمهور لبنان همواره تأکید کرده است که در زمینه تشکیل کابینه جدید تنها به مرجعیت قانون اساسی اعتقاد دارد. سعد حریری قصد دارد اختیارات در نظر گرفته شده برای رئیس جمهور در زمینه تشکیل کابینه را زیر پای بگذارد.
هشدار درباره حرکت لبنان به سمت مرحله بسیار خطرناک
از سوی دیگر قاسم هاشم نماینده فراکسیون توسعه و آزادی در پارلمان لبنان درباره عدم دست یابی به توافق در زمینه تشکیل دولت جدید در این کشور هشدار داد و گفت: اگر راهکاری نیابیم و طی دو هفته نتوانیم که درباره تشکیل دولت به توافقی برسیم وارد مرحله بسیار خطرناکی خواهیم شد.مرحله دشواری پیش روی ماست و این دقت زیاد را طلب می کند.
هاشم درباره نشست میان سعد حریری نخست وزیر مامور تشکیل کابینه لبنان و نبیه بری رئیس مجلس لبنان هم گفت: بهتر است که وارد جزییات نشویم. نبیه بری قاعده روشنی برای خود دارد.
در کنار فساد و اختلاس برخی مقامات لبنانی، دخالت های آمریکا، عربستان و فرانسه و نگاه غیرملی حریری موجب تشکیل نشدن دولت لبنان شده است و شرایط ویژه این کشور حکایت از آن دارد که نمایندگان پارلمان این کشور باید به سرعت با اتخاذ یک رویکرد جدید و حتی تغییر در برخی سیاست ها و افراد اقداماتی را انجام دهند تا لبنان بتواند با پشت سر گذاردن مشکلات فعلی به کشوری آباد و با امنیت تبدیل شود.
در پایان می توان گفت که اگر امور به همین منوال پیش برود میان خوش‌بینی در یک فضای مثبت داخلی و منطقه‌ای و بین‌المللی احتمال اینکه پرونده تشکیل دولت ظرف دو هفته آینده به نتیجه برسد وجود دارد.
علاوه بر همه اینها واقعیت‌های اقتصادی و مالی لبنان در نقطه خطرناکی قرار دارند و حتی اگر همین امروز دولت تشکیل شود حل همه مسائل به زمان زیادی نیاز دارد؛ اما در هر صورت حضور یک دولت مستقل و پایدار برای شروع رسیدگی به این بحران‌ها و جلوگیری از تشدید آنها لازم و ضروری است.