چرا هوای تهران در ۳۰ سال گذشته گرمتر شده است؟
بررسی‌های یک مطالعه نشان داد دمای هوای تهران در سال ۱۳۹۷ نسبت به ۱۳۶۷ حدود یک درجه افزایش یافته است.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در گزارش اخیر هیئت بین‌المللی تغییر آب و هوا که به تازگی منتشر شده، در اکتبر 2018 عنوان شده که دمای جهانی در سال 2017 نسبت به پیش از انقلاب صنعتی در حدود یک درجه سانتیگراد افزایش یافته است، به طوری که در برخی از مناطق و در برخی فصول این افزایش بیشتر از میزان متوسط دما بوده است.
در این میان شهرها در کانون چالش تغییرات آب و هوا قرار دارند. ایجاد جزایر گرمایی در شهرها و دماهای بالای ناشی از شهرنشینی در مناطق انبوه شهری، از مخاطرات قابل توجه در شهرها هستند.
با توجه به این موضوع پژوهشگران با انجام یک مطالعه تغییرات دمای هوا، دمای سطح زمین و پوشش و کاربری زمین شهر تهران را در یک دوره زمانی 30 ساله از سال 1988 تا 2017 میلادی (1367 تا 1397) بررسی کردند، برای مطالعه آب و هوای شهر تهران در 30 سال اخیر از داده‌های ایستگاه مهرآباد و ایستگاه شمیران استفاده شد.
طبق بررسی‌ها، بارش متوسط سالانه شهر براساس داده‌های ایستگاه مهرآباد در دوره 58 ساله (1960 تا 2017) 212.3 میلی‌متر و میانگین دما 17.6 سانتیگراد است. جمعیت تهران در 60 سال اخیر از حدود 1.5 میلیون نفر در سال 1335 به حدود 6 میلیون نفر در سال 1365 و بیش از 8.7 میلیون نفر در سال 1395 افزایش یافته است؛ بررسی تغییرات کاربری، پوشش زمین و دمای سطح زمین نیز با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای انجام شد.
با توجه به یافته‌های این پژوهش مشخص شد که هوای تهران طی 30 سال گذشته با روندی معنی‌دار گرمتر شده است. تغییرات پوشش و کاربری زمین و دمای سطحی نیز در این دوره قابل ملاحظه است.
بررسی‌های این تحقیق حاکی از آن است که میانگین دمای هوا در ایستگاه مهرآباد یک درجه سانتیگراد و در ایستگاه شمیران 1.2 درجه سانتیگراد نسبت به قبل افزایش داشته است و نقطه تغییر این دما در اواخر دهه 1990 (1369 خورشیدی) و ابتدای 2000 میلادی (1379 خورشیدی) بوده است.
همچنین در این مطالعه عنوان شد که رشد افقی شهر با کاهش وسعت پوشش گیاهی همراه بوده و میانگین دمای سطح زمین بیش از دو درجه سانتیگراد افزایش داشته است و بررسی‌ها نشان داد در 30 سال دوره مطالعاتی، با توسعه سریع و رشد ساخت و ساز، وسعت پوشش گیاهی در سطح شهر 6.8 درصد کاهش یافته است.
به اعتقاد پژوهشگران این مطالعه، توسعه و ساخت و ساز در شهر تهران به قیمت کاهش وسعت پوشش گیاهی و افزایش دمای سطح زمین، به ویژه دمای سطوح پوشش گیاهی،اتفاق افتاده است، با اینکه اطمینان از سرسبزی، ایمنی در برابر مخاطرات، کیفیت زندگی، رونق و پایداری شهری، به عنوان بخشی از چشم‌انداز توسعه بلندمدت شهر تهران در نظر گرفته شده است، اما مسیر طی شده در سه دهه اخیر که با افزایش دمای هوا و دمای سطح زمین نیز همراه بوده است، نشان‌دهنده عدم پایداری محیط زیست شهر تهران است.
با توجه به نتایج به دست آمده، محققان این تحقیق برای مهار گرمایش در شهر تهران پیشنهاداتی را ارائه کردند:
**جلوگیری از ساخت و سازهای بی‌رویه شهر
**اجرای دستورالعمل‌های طرح‌های جامع و تفصیلی و طرح پهنه‌بندی شهر تهران و رعایت پهنه G (فضای سبز)
**حفظ پوشش گیاهی موجود و انتخاب گونه‌های گیاهی متناسب با محیط تهران در رابطه با نیازها و محدودیت‌های تهران
**ایجاد بام‌ها و نماهای سبز
**ایجاد کمربند سبز تهران برای محدود کردن توسعه شهر
همچنین در انجام این مطالعه، فریماه سادات جمالی و شهریار خالدی پژوهشگران گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه شهید بهشتی، مشارکت داشتند.
یافته‌های این پژوهش بهار سال جاری به صورت مقاله علمی با عنوان «نقش تغییرات دما در پایداری محیط‌زیست شهر تهران» در فصل‌نامه پژوهش‌های دانش زمین زیر نظر دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است.
انتهای پیام/