معضل آلودگی هوای تهران چگونه یک بار برای همیشه حل می‌شود؟!
مشاور حقوقی کمیته نظام فنی اجرایی مجلس شورای اسلامی در قالب یادداشتی به این سؤال پرداخت که معضل آلودگی هوای تهران چگونه یک بار برای همیشه حل می‌شود؟!
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ مریم صفاران، حقوقدان و مشاور حقوقی کمیته نظام فنی اجرایی مجلس شورای اسلامی در یاددشتی درباره آلودگی هوا نوشت: آلودگی هوای تهران به واسطه تاثیرات مستقیمی که بر کیفیت زندگی مردم شهر تهران دارد، موضوعی پراهمیت و راهبردی است که معمولاً تا زمانی که وضعیت هوای تهران بحرانی نشود، محل بحث و توجه قرار نمی‌گیرد.
هنگامی که بیانات رهبر معظم انقلاب را در این زمینه مرور می‌کنیم، به اهمیت مضاعف این موضوع پی می‌بریم. مقام معظم رهبری تمام اموری که باعث افزایش آلودگی هوا شده و موجبات رنج و آزار مردم به ویژه بیماران قلبی و تنفسی را فراهم می‌کند، حرام دانسته‌اند. اینجاست که ضرورت بازنگری در تصمیمات مدیران شهری از سطح ملی تا محلی در کنار اقدامات خرد ساکنان شهر محسوس می‌شود؛ چراکه مسأله به سلامتی و حیات دیگران و به عبارت دیگر به حق‌الناس ارتباط پیدا می‌کند.
مسئله آلودگی هوای تهران دارای ابعاد متفاوت برنامه‌ای، نظارتی و اقدامی است. متاسفانه باید گفت که در سطح طرح‌ها و برنامه‌ها یکی از اشتباهاتی که طی دهه‌های اخیر رخ داده، کم‌توجهی به پیوست‌های زیست‌محیطی در پروژه‌های شهری است. ساخت و سازهای شهری در مقیاس کلان، تاثیرات غیرقابل انکاری بر نظام طبیعی حاکم بر شهرها دارد. این موضوع آنچنان مرموزانه و ملایم در کیفیت هوای تهران اثر داشته است که شاید کمتر متوجه آن شده‌ایم. شکل‌گیری آلودگی‌ها در فصل پاییز، مقوله‌ای است که سابقه زیادی دارد و تداوم آن در کنار حجم بالای آلایندگی طی سال‌های اخیر، نشانه همین حرکت مرموز است.
مدیران شهری در بسیاری از مواقع برای توجیه آلودگی هوا استدلال می‌کنند که "باد نمی‌وزد!"؛ در حالی که هر متخصص متبحر حوزه شهری می‌تواند گواهی دهد که این عارضه معلول دلایل دیگری است. به عنوان نمونه می‌توان به پروژه نواب که ایده آن مربوط به سال 1344 است، اشاره کرد. این طرح بزرگراهی به همراه ساختمان‌هایی در اطراف خود، موجب شکل‌گیری دیواره‌های مستحکم و مانع در مقابل بادهای غربی-شرقی تهران شده است. مسیر شمال به جنوب اتوبان، امکان خوبی است که گره از حمل و نقل شهری باز می‌کند اما بی‌توجهی به اقتصائات طراحی بدنه اتوبان، موجب شده تا مهمترین کریدور وزش باد از غرب به شرق دچار مانع شود. اینجاست خلاء افق دید بلندمدت نزد مدیران شهری مشهود می‌شود. چنانچه در اجرای این طرح، افق بلندمدت وجود داشت، امکان پیش‌بینی تاثیرات غیر منتظره ساخت و سازهای شهری بر محیط زیست فراهم می‌شد. بنابراین در پاسخ به مدیران شهری باید گفت که بله! شما درست می‌گویید که باد نمی‌وزد! اما این را هم بگویید که شما با تصمیمات و سیاست‌گذاری‌های نسنجیده، امکان وزش باد را منتفی ساخته‌اید.
در سطح نظارت نیز باید گفت که طی سال‌های اخیر بارها و بارها شهرداری تهران گفته است که 14 سازمان و دستگاه دیگر در موضوع آلودگی هوای شهر تهران نقش دارند و حل مسأله آلودگی هوا تنها به اراده شهرداری معطوف نیست. گفته‌هایی که به ظاهر درست است اما در باطن دارای عیوب محتوایی است. صحیح است که شهرداری به اندازه سایر دستگاه ها نقشی تصدی‌گر ندارد اما باید پرسید که چرا در باب نقش تولی‌گری‌اش اقدامات کافی و لازم را صورت نمی‌دهد؟ شهرداری می‌تواند و باید یاد بگیرد که در قبال مسأله آلودگی هوا، نقش ناظری مطالبه‌گر را داشته باشد. اگر سایرین در قبال کیفیت هوای تهران کم‌کاری می‌کنند، شهرداری و شورای شهر تهران باید از اهمال‌کاران پاسخ بخواهند. اگر اقدامات موثری صورت نپذیرفت، باید از دستگاه‌های مربوطه پیگیری قضایی کنند؛ چراکه سلامتی شهروندان تهرانی در گرو این قسم پیگیری‌ها است و انفعال شهرداری در این زمینه به منزله مشارکت در بروز فجایع آتی است.
در سطح اقدامات نیز توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی مبتنی بر سوخت‌های LPG علاوه بر اینکه می‌تواند استفاده از حمل و نقل شخصی را کاهش دهد، قادر است از حجم آلودگی هوا نیز به میزان چشمگیری بکاهد و در نهایت به کاهش بار ترافیک شهری بیانجامد. بی‌تردید، مسکوت ماندن توسعه حمل و نقل عمومی و انفعال متصدیان ذی‌ربط در این‌باره معنایی جز صرف‌نظر از اجرای راهکارهای ساده برای کاهش آلودگی هوا ندارد.
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی دانشگاه تهران به تازگی در گفتگویی اظهار کرده بود که سالانه نزدیک به 40 هزار ایرانی به دلیل آلودگی هوا با مرگ زودرس از دنیا می‌روند. این آمار یعنی حدود 130 روز فوتی 300 نفره ناشی از ویروس کرونا!
حتما باید دلیل مرگ کرونا باشد تا اقدام معتنابهی صورت پذیرد؟ موضوعات زیست‌محیطی و حفاظتی از آن جهت که مصرف‌کننده اصلی آنها عموم مردم هستند و هزینه‌های بالایی را ایجاب می‌کنند، توسط بخش عمومی تولی‌گری می‌شود.
بی‌توجهی یا در اولویت قرار نگرفتن مسأله آلودگی هوا به عنوان یکی از مهمترین مسائل کلان‌شهر تهران غیر قابل پذیرش و بخشش است لذا انتظار می‌رود شهرداری تهران و سایر مسئولان ذی‌ربط نسبت به این مسئله اساسی که حق‌الناسی مهم بر دوش مدیران و تصمیم‌گیران شهری است، اهتمامی و توجهی جدی و بیشینه داشته باشند تا معضل آلودگی هوای تهران یک بار برای همیشه حل و فصل شود.
انتهای پیام/