توسعه مناطق کم‌برخوردار تهران در ۴ سال گذشته کنار گذاشته شد

سید احمد علوی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، درباره وضعیت توزیع سرانه‌های خدماتی طی 4 سال اخیر در شهر تهران، اظهار کرد: در چارچوب رویکرد اسلامی به شهر یکی از مهمترین راهبردهای شهرداری تهران باید گسترش عدالت در شهر و امکان دستیابی و دسترسی گروه‌های مختلف شهری به امکانات و خدمات و استانداردهای شهری باشد.

وی ادامه داد: وظیفه مدیران‌ شهری برای تحقق عدالت در شهر، حفظ منافع گروه‌های مختلف اجتماعی به طور عام و  گروه‌های هدف به طور خاص به وسیله توزیع بهینه منابع شهری، امکانات، خدمات، درآمدها و هزینه‌ها است. در تخصیص منابع باید مدیران به این دو سوال مهم به طور مستمر توجه کنند که چه کسی هزینه‌ها را می‌پردازد؟ و چه کسی چه چیزی را در کجا به دست می‌آورد؟ تا توزیع منابع مسیرهای عادلانه و درست را طی کند و تا حد امکان نه فقط همه، بلکه گروه‌های اجتماعی هدف (محرومین) به منظور رفع تبعیض و برقراری توازن و تعادل شهری، بیشتر مورد توجه باشند.

این کارشناس امور شهری تصریح کرد: مدیریت‌کلانشهر امروزی یعنی برنامه‌ریزی کنترل شده برای دستیابی به کارآمدی و برابری توسعه‌شهری. مدیریت‌شهری دیگر تنها مدیریت خدمات و تامین امکانات شهری نیست، بلکه مدیریت فرایند شهرنشینی، تأمین منافع عموم شهروندان و برابری فرصت‌ها و کاهش شکاف‌ها است؛ به گونه‌ای که اجزاء یک شهر (شهروندان، کالبد شهری، زیرساخت‌ها و امکانات) با هم هماهنگ کار کنند تا کارآمدی کلانشهر در سطوح مختلف شهری به روشی معقول و منصفانه و در راستای پایداری شهری حفظ شود. 

وی افزود: یکی از جنبه های بارز عدالت در شهر، عدالت در توزیع منابع مالی و درآمدی بین مناطق 22گانه است. بنابراین بحث چگونگی تخصیص اعتبارات و بودجه‌ها بین مناطق مختلف شهری بستری برای بسط عدالت محسوب می‌شود. توزیع مناسب و با برنامه اعتبارات در مناطق شهری می‌تواند زمینه‌ساز تحول و تغییرات اساسی در مناطق شده و کاستی‌ها و کمبودهای مناطق از حیث برخورداری و یا عدم برخورداری از امکانات و خدمات شهری را تا حدود زیادی جبران کند. 

علوی خاطرنشان کرد: در طول دهه‌های گذشته بر مشکلات و محدودیت‌های مناطق جنوبی و مرکزی شهر افزوده شده، چهره و بافت کالبدی این بخش گستردهِ منزوی در نظام شهری، نابسامان و غیراقتصادی جلوه می‌کند. مدیران‌ شهری با علم بر اینکه هرگونه توزیع متناسب منابع مالی باید با اولویت جنوب شهر باشد، باید اعتبارات ویژه و هزینه‌های بسیاری برای جبران این کمبودها انجام دهند و با تزریق منابع مالی و بودجه های درخور به پویایی این مناطق کمک کنند. 

وی در ادامه گفت: این اتفاق در سال های بین 1384 تا 1396 افتاد و معیار اصلی برنامه‌ریزی‌های شهری توسعه مناطق جنوبی و کمتر برخوردار بود. اما متاسفانه این رویکرد در 4 سال گذشته کنار گذاشته شد تا باز هم شکاف میان شمال شهر و جنوب آن بیشتر شود. گویا عدالت در شهر مفهوم غریبی در دوره مدیریت فعلی در شورا و شهرداری بود. به طوریکه نه در شعارها و  برنامه‌های آنها جایی داشت و نه درباره بسط عدالت در شهر به عنوان یک مطالبه مهم و جدی شهروندان پیگیری و اقدامات و برنامه‌های عملیاتی دنبال شد.

این کارشناس مدیریت شهری ادامه داد: نگاهی به مصوبات شورای شهر پنجم تهران نشان می‌دهد که مفهوم عدالت و به منصه ظهور رساندن آن اساسا محوریت نداشته است و بیشتر تغییر نام معابر، میادین، اماکن و پارک ها و ایستگاه های مترو در اولویت بوده است.  آنها در یک مورد با شعار عدالت در تغییر مصوبات مربوط به طرح ترافیک برآمدند که در نهایت مشخص شد هدف اصلی چیزی جز عدالت بود و باز هم شاهد آن بودیم که طبق مصوبه هر کس پول بیشتری داشته باشد می تواند در نقاط بیشتری از شهر تردد کند. 

وی گفت: اصولگرایان با این مفهوم اسلامی، انسانی و اخلاقی قرابت بسیاری داشته و در 12 سال مدیریت شهری، توجه و تاکید ویژه ای برای اختصاص بودجه مناسب برای تحول آفرینی در مناطق کمتر برخوردار داشتند. شعار کاهش شکاف شمال و جنوب، حل مسائل مناطق کمتر برخوردار، بهبود شاخص ها و استانداردهای زندگی در این مناطق جزء اولویت‌های شورای سوم و چهارم بود. احداث فضای سبز در جنوب شهر، مجموعه های ورزشی، سرای محلات، افتتاح ایستگاه های مترو از قِبل همین اختصاص بودجه به مناطق مرکزی و جنوبی شهر انجام شد. شهروندان همواره نظاره گر به ثمر نشستن این پروژه ها در محلات کمتر برخوردار خود بودند و امروز ساکنان جنوب و مرکز شهر این زیرساخت ها را یادگار آن دوران می دانند.

علوی تصریح کرد: در مقابل اصلاح‌طلبان شورا و شهرداری در دوره 1400-1396 باید نسبت خود را با این مفهوم کلیدی مشخص کنند. باید پاسخگوی کم‌کاری و ناکارآمدی در عدالت‌ورزی در حوزه های مختلف شهری باشند، پاسخگو باشند که کدام پروژه درخور شأن شهروندان را در جنوب شهر شروع کردند و به پایان رساندند. چرا سرانه های ورزشی، فرهنگی، تفریحی، فضای سبز در 4 سال اخیر در مناطق مرکزی و جنوبی شهر تغییر نکرد؟ آیا توانستند رویه های عدالت محورانه را در شهرداری جا بیاندازند؟ و 10ها پرسش دیگر. 

وی گفت: وقت آن است که عدالت محوری و تاکید بر بسط عدالت در شهر به عنوان یک محور اصلی بار دیگر به جریان بیافتد و شورای شهر ششم و شهرداری در این بخش برنامه ها و ایده ها و اقدامات جدی را در دستور کار قرار دهد. عدالت در شهر از آن دست مفاهیم و کلیدواژه هایی است که هیچ گاه کهنه و به حاشیه رانده نمی شود. ساکنان کلانشهر تهران پیش از آنکه به تغییر نام میادین و معابر و زیست شبانه و... روی خوش نشان دهند، مطالبه‌گر جدی عدالت در تمامی شئون زندگی و زیست شهری خود هستند. عدالت در دسترسی، عدالت در تخصیص بودجه، عدالت در سرانه ها، عدالت در کیفیت زندگی و کاهش شکاف اینها مقدم ترند و بر بسیاری از نیازها و تقاضاهای شهروندان ارجحیت دارند.