رویکرد ترکیه در قبال انتخابات سوریه چیست؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری  تسنیم، کمتر از 50 روز به  انتخابات ریاست جمهوری سوریه زمان باقی مانده و روز 26 می مطابق با پنجم خرداد، به عنوان روز برگزاری انتخابات تعیین شده است. دولت ترکیه در مورد انتخابات آتی سوریه موضع گیری رسمی نکرده اما ظاهراً قرار است حرف و سخن آنکارا، از زبان دیگران شنیده شود.

مخالفین سوری تحت حمایت آنکارا، خواستار تحریم انتخابات سوریه شده اند و شواهد نشان می دهد که مواضع دولت اردوغان در مورد آینده سیاسی سوریه، تغییر نکرده است.

در شرایطی که مرگ میشل کیلو از مخالفین مشهور دولت سوریه به دلیل ابتلا به کرونا، تبدیل به موضوع مشترک مخالفین سوری شده و در مورد آن پیام داده اند، موضع گیری در قبال انتخابات آتی نیز، برای طیف گسترده مخالفین سوری تحت حمایت دولت ترکیه، همچون یک مساله مهم و حیاتی در دستور کار قرار گرفته است.

ترکیه و سناریوی تحریم انتخابات

عبدالرحمان مصطفی که از سوی ترکیه و مخالفین سوری به عنوان «رئیس دولت موقت سوریه» شناخته می شود و امکانات لازم را برای مدیریت مخالفین، از آنکارا دریافت کرده، به تازگی در مورد انتخابات آتی دمشق، اظهار نظر کرده است.

وی در گفتگو با خبرگزاری  دولتی آناتولی ترکیه، ادعا کرده که «نتایج به اصطلاح انتخابات ریاست جمهوری از پیش مشخص است و همه باید انتخابات را تحریم کنند.»

عبدالرحمان مصطفی همچنین مدعی شده که «فعالیت ‌های کمیته تدوین قانونی اساسی ادامه دارد و الان زمان برگزاری انتخابات نیست. قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل به صراحت روند راه حل سیاسی در سوریه را مشخص کرده است. در این قطعنامه دستیابی به یک راه حل سیاسی و سپس برگزاری انتخابات براساس قانون اساسی جدید و زیر نظر سازمان ملل متحد پیش بینی شده است. این انتخابات، فاقد هرگونه مشروعیت حقوقی و سیاسی است. مردم سوریه خواهان رهایی از رژیم فعلی و پایان یافتن درد و رنج خود هستند. از مردم کشورم می ‌خواهم که در این انتخابات شرکت نکنند.»

علاوه بر عبدالرحمان مصطفی، نصر الحریری، که از سوی ترکیه به عنوان «رئیس ائتلاف ملی نیروهای انقلابی و مخالفان سوری» شناخته می شود، انتخابات آتی سوریه را نمایشی خوانده و خواهان تحریم آن شده است.

تصاویر و گزارش های رسانه ای آشکار از تحرکات عبدالرحمان مصطفی وجود دارد که نشان می دهد او به راحتی از مرز ترکیه به مناطق تحت کنترل مخالفین در شمال سوریه می رود و علاوه بر دیدار با فرماندهان نظامی، چندین پروژه را نیز افتتاح کرده است.

ترکیه در گذشته بر روی چندین رهبر مخالف سوری سرمایه گذاری کرد اما هر یک از آنان به دلیلی به حاشیه رفت و حالا ظاهراً تخم مرغ ها در سبد حمایت از عبدالرحمان مصطفی گذاشته شده است.

ترکیه و کارت ترکمان ها

دولت ترکیه در چند سال اخیر و در تعیین رویکردهای استراتژیک خود در قبال سرنوشت سیاسی دو همسایه مهم یعنی عراق و سوریه، همواره از کارت ترکمان ها بهره گرفته است.

دولت اردوغان تلاش کرده تا با تحت فشار قراردادن بغداد و اربیل، امتیازات فراوانی برای ترکمان های عراق بگیرد. در سوریه نیز این اتفاق به شکل دیگری روی داده و ترکیه توانسته است علاوه بر سازماندهی مخالفین سوری عرب و بخشی از کردها، ترکمان ها را نیز با خود همراه کند.

تشکیل گروه پرشماری از ترکمان های مسلح ضد بشار اسد به نام لشکر سلطان مراد، یکی از مصادیق استفاده ترکیه از کارت ترکمان ها، در سوریه است.

جالب اینجاست که شراکت حزبی و سیاسی اردوغان – باغچلی نیز به یاری گفتمان دولت آکپارتی در سوریه آمده است. چرا که دولت باغچلی رهبر حزب راست افراطی حرکت ملی، از خاندان ترکمان فتح الله اوغوللاری عثمانیه است و ترکمان های سوری، به او ارادت ویژه ای دارند.

ساماندهی رسانه ای گروه های مخالف

ترکیه طی سالیان 2019 و 2020 میلادی توانست با ادغام بیش از 200 گروه کوچک و بزرگ مسلح ضد بشار اسد، گروهی را به نام ارتش ملی ساماندهی کند.

برای پوشش اخبار مربوط به تحولات سوریه و مخالفین، خبرگزاری های زیتون و شاهد، توسط ترکیه تاسیس شده و در اختیار آنان گذاشته شده است. لشکر سلطان مراد، لشکر سلطان محمد فاتح، لشکر المجد، گردان تکاوری حمزه، احرار الشرقیه و ده ها گروه دیگر، حالا فرماندهی واحد دارند و علاوه بر این، ترکیه توانسته با تاسیس یک شورا، هدایت بخش وسیعی از عشایر و طوایف شمال و شرق سوریه را در اختیار بگیرد.

بررسی اکانت توییتر فرماندهان و مسئولین رده های مختلف مخالفین سوری، نشان دهنده این است که آنان ابایی از این ندارند که روابط گسترده خود را با حزب حاکم ترکیه، به نمایش بگذارند.

سیف ابوبکر که به عنوان یکی از مهم ترین گروه های مسلح تحت حمایت آنکارا شناخته می شود و فرمانده «گردان تکاوران حمزه» است، در مورد ارادت خود به ترکیه و پرچم این کشور نوشته است: «ترکیه، همواره پناه ما سوری ها و دیگر مظلومین بوده است. هر وقت کمک خواستیم، ترکیه کنار ما بود. حالا نوبت ماست. بر روی کره زمین، جایی انتخاب کن. هر جا را انتخاب کنی پرچمت را در آنجا به اهتزار در می آورم.»

سیف ابوبکر، عکس بالا را برای انتشار پیام خود انتخاب کرده و نشان داده که تا چه اندازه به ترکیه ارادت دارد.  

عادی سازی روابط آنکارا – دمشق؟

در سال 2020 میلادی، برخی اخبار در رسانه های عربی و ترکی منتشر شد که نشان می داد علی مملوک مرد شماره یک سرویس اطلاعاتی سوریه، با هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت ترکیه دیدار کرده و روند جدید برای عادی سازی روابط بین آنکارا و دمشق آغاز شده است.

اما خیلی زود مشخص شد که از این خبرها نیست و برخی دیدارها و تماس های سران سرویس های اطلاعاتی، فقط در حد ضرورت هماهنگی های مرزی است.

دوغو پرینچک رهبر حزب کمونیستی وطن، با وجود فضای جنگی بین ترکیه و سوریه، در چند سال گذشته دوبار به دمشق رفته و با بشار اسد دیدار کرده است.

پرینچک که در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه تنها 97 هزار رای کسب کرد، رفته رفته خود را به اردوغان و حزب عدالت و توسعه نزدیک کرد و حالا از حامیان حزب حاکم ترکیه است.

او در برخی مصاحبه های تلویزیونی  خود ادعا کرده که اردوغان کاره ای نیست و ترکیه با توصیه های سیاسی و امنیتی دوغو پرینچک اداره می شود.

این حرف ها، موجب رنجش برخی از سران آکپارتی شد اما هنوز هم، نه رفاقت آکپارتی – وطن از میان رفته و نه اختلافات سیاسی پرینچک – اردوغان، در مورد سوریه و بشار اسد.

امروز هم در روزنامه آیدنلک ارگان رسانه ای حزب کمونیستی وطن، ادعا شده که ممکن است یک بار دیگر، تلاش برای عادی سازی روابط آنکارا – دمشق، در دستور کار قرار بگیرد.

این روزنامه ادعا کرده که دولت دمشق، تمایل دارد بیش از 2 میلیون سوری شهروند واجد شرایط رای دادن که در ترکیه ساکن شده اند، در انتخابات آتی، پای صندوق های رای بروند و قرار است روسیه در این مورد بین ترکیه و سوریه، وساطت کند. اما پر واضح است که تحریم انتخابات به عنوان استراتژی مشترک مخالفین سوری دولت اردوغان، این ایده را به تمامی از بین می برد.

هنوز مشخص نیست که دولت اردوغان، با وجود مشکلات و آسیب های جدی نظام اقتصادی ترکیه، چند میلیارد دلار برای مخالفین سوری هزینه کرده است.

اما واقعیت ها نشان می دهند که نه تنها هزینه تسلیح و تجهیز نظامی و هزینه های جاری صدها هزار مخالف سوری و خانواده های آنان، بلکه خرج و مصارف گروه های اجرایی مخالفین، گروه خودخوانده دولت مخالفین و همچنین هزینه ده ها پروژه عمرانی در مناطق تحت کنترل مخالفین سوری، همگی بر عهده دولت ترکیه است.

در پایان باید گفت که بررسی مواضع سیاسی و سخنان اغلب سران گروه های مخالف سوری که تحت حمایت آنکارا هستند، نشان دهنده این است که دولت اردوغان، دست کم در شرایط فعلی، ترجیح می دهد در مورد سوریه و آینده سیاسی آن، اظهار نظر نکند و در سکوت کار خود را پیش ببرد و حرف و مواضع خود را از گلوی افرادی بیان کند که یا در هیبت اپوزیسیون سیاسی یا به عنوان فرماندهان گروه های مسلح، به مخالفت با دولت بشار اسد، ادامه می دهند.