شرح دعای روز ششم ماه رمضان / کسانی که خدا آنها را رها کرده است

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، در دعای روز ششم ماه مبارک رمضان از خداوند درخواست داریم که به لحاظ منت و نعمتی که بر ما جاری کرده است، به سبب معصیت او ما را دچار خواری و نقمت نکند و از خشم خود ما را دور نگه دارد: در این دعا می‌خوانیم:

اللَّهُمَّ لا تَخْذُلْنِی فِیهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیَتِکَ، وَ لا تَضْرِبْنِی بِسِیَاطِ نَقِمَتِکَ، وَ زَحْزِحْنِی فِیهِ مِنْ مُوجِبَاتِ سَخَطِکَ، بِمَنِّکَ وَ أَیَادِیکَ، یَا مُنْتَهَى رَغْبَةِ الرَّاغِبِینَ.

خدایا مرا در این ماه به خاطر نزدیک شدن به نافرمانی‌ات تنها مگذار، و با تازیانه‌های نقمتت عذاب مکن، و از موجبات خشمت دورم بدار، به منت و عطاهایت، ای نهایت دلبستگی دل شدگان.

در فراز اول این دعا مسئله‌ای به نام «تعرّض به معصیت»  یا «خود را در معرض معصیت خدا قرار دادن» مطرح شده است. این فراز از دعا در نهان خود گویای آن است که تعرض به گناه سبب  خذلان می‌شود. خذلان از ریشه «خَذَل» به معنای رها کردن و یارى نکردن است (قاموس قرآن، ج2، ص232) و خذلان یعنی یارى نرساندن و ترک کمک از کسی که گمان یاری‌اش می‌رفت. (راغب، مفردات، ج1، ص588) متأسفانه گاهی خذلان را به «خواری» معنا می‌کنند در حالی که واژه معادل خواری، «خِزْی‏» است و خداوند در آیاتی از قرآن دربارۀ «عذاب الخِزْی‏» یا عذابی که سبب خواری می‌شود، سخن گفته است. (یونس98؛ فصلت16)

بر اساس این تعریف، معصیت خدا به مرور زمان سبب می‌شود خداوند دست از یاری انسان بردارد و او را به حال خود واگذارد تا در معرض حوادث و ناگواری‌ها قرار گیرد و به این ترتیب شاید به سوی او توبه و انابه کند. اما انسان مؤمنی که ناخواسته و یا بر اساس جهل و غفلت دست به معصیت خدا می‌زند، برای آنکه از قهر خدا بیم دارد، از خداوند درخواست می‌کند ما را به سبب این معصیت دچار خذلان نکن و از عذاب و نقمتت ما را دور بدار.

اما بر اساس روایات، از اعمالی که خذلان و سلب توفیق الهی را برای انسان در پی دارد، عبارت‌اند از: تعلق خاطر به غیر خدا، ارتکاب گناه و آشکار کردن آن، ترک یاری امیرالمؤمنین (ع) در دعای رسول‌االله(ص) در روز غدیر که فرمودوَاخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ، ترک یاری مؤمن در صورت قدرت بر آن، خلف وعده و سپری کردن عمر در طلب دنیا.