خبرگزاری مهر، گروه دین و آئین: محمد علی انصاری، مفسر قرآن کریم و استاد حوزه و دانشگاه به تفسیر آیاتی از قرآن کریم و بیانات امیر حکمت و بلاغت امیرمومنان علی (ع) و شرح دعاهای صحیفه سجادیه پرداخته است که به صورت روزانه و موضوعی، در ماه مبارک رمضان تقدیم مخاطبان خواهد شد. در روز چهارم ماه مبارک رمضان محمدعلی انصاری مفسر قرآن در بیان نفوذ و راهکارهای خدعه شیطان در وجود انسان پرداخته است که در زیر می‌خوانید:
شیطان موجودی بسیار فعال است و در عرصه حاضر و به شدت فعالانه مشغول طرح و برنامه برای انسان‌ها است آن هم برنامه مکارانه برای به کجی و عصیان و انحراف کشیدن انسان‌ها است.
شیطان هدف گذاری لازم را فعالانه دارد و تمام تلاشش این است که انسان‌ها را به عصیان و نافرمانی خداوند بکشد. در قرآن خداوند در سوره اعراف می‌فرماید «مَا مَنَعَکَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُکَ» چرا هنگامی که تو را امر کردم فرمان‌برداری نکردی؟ تمام همتش این است که انسان‌ها را به عصیان بکشد و به ضلالت و گمراهی برساند و از صراط الهی به دور ببرد و سوگندهایی هم خورده است و در آیه ۸۲ سوره صاد گفته «لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ» من راهزن صراط مستقیم هستیم و بر راه صراط می‌نشینم و بندگان تو را اغوا می‌کنم و از هدفی که تو آنها آفریدی منحرف می‌کنم و از صراط مستقیم به ضلالت می‌کشانم.
شیطان سوگند خودش را خورده و پای کار ایستاده بدون وقفه محکم و قوی فرصت را هم دارد و امکانات لازم را هم دارد و خدعه می‌کند و کار بلد است تا مکاری کند. با مکر و خدعه ورود به وجود انسان‌ها کرده و به دلیل اینکه مجاری نفوذ شیطان در وجود انسان پیچیده است این خدعه کارایی بیشتری خواهد داشت.
همانگونه که خون در تمام بدن انسان جاری است شیطان در وجود انسان هم فرو می‌رود در تمام جان وبا وسوسه‌ها و ابزار کارش مشغول می‌شود.
شیطان، انسان را خوب می‌شناسد راه‌های نفوذ آدمیان را بلد است دشمن خانگی است به جان پنهانی نفوذ می‌کند، شیطان فیزیکی سلطه ندارد بلکه وی از درون با خدعه می‌آید.
ساز و کار این خدعه چیست؟
امام سجاد (ع) در دعای ۳۷ صحیفه سجادیه به صورت عجیبی آن را مطرح می‌کند: صور لهم البلاطل، خدعه شیطان در درون انسان است که باطل را برای انسان بر مثال و شکل حق تصویرگری می‌کند.باطل برای انسان شکل حق می‌گیرد و آدمی پی آن رفته فریب خورده و خدعه شده در پی ولایت شیطان حرکت می‌کند.
این صور در چه کسی نفوذ می‌کند؟
از یک سو شیطان قوای لازم را دارد و خدعه را بلد است و نفوذ را می‌داند و توانمندی دارد و از آن طرف اثرگذاری توانمندی شیطان وابسته به قابل است یعنی آن کس که اثر شیطان را می‌پذیرد یعنی انسان‌ها. یعنی انسان‌ها در مقابل این ساز و کار شیطان ضعف دارند که تصرف در ذهن انسان و تغییر جایگاه حق و باطل را نشانه می‌گیرد.
کار شیطان محو حق و لباس حق بر باطل پوشاندن بر وجود انسان است. شیطان توانمند در این کار است اما اگر انسان در قبال شیطان ضعف داشته باشد شیطان موفق است اما اگر در ذهن و فکر و وجود انسان یک قوه و قدرت کامل باشد و از عقلانیت کامل انسان بهره مند و نفس قوی و مطمئنی داشته باشد وسوسه‌های شیطان راه به جایی نمی‌برد.
علت موفقیت شیطان برای نفوذ در وجود انسان‌ها چیست؟
ضعف آدمیان و ضعف عقلانی در انسان‌ها. شیطان قدم به قدم از طریق قوه وهم وارد می‌شود. قوه واهمه در تقابل با قوه عاقله است و عقل به کناری می‌آید و تحلیل عقلی نداریم و عاقلانه مسائل را بررسی نمی‌کنیم با عقلی که ملاک تشخیص حسن است و قبح و ملاک زیبایی و نیکی. فکورانه با مسائل برخورد نمی‌کنیم.
نفس به قدرتی نرسیده که در مقابل دو نیرویی که دست شیطان است بتواند قد علم کند. یکی قوه غضبیه و دیگری قوه شهویه. فکر و اندیشه ضعیف متأثر از وهم است و مجرای نفوذ شیطان است. عقل محکم پس میزند و سیلی میزند و شیطان را عقب میراند هنگامی که نفس ضعف پیدا می‌کند و در قبال شهوت و غضب دست آدمی بالا و تسلیم است. شیطان مرتع خودش را در جان انسان پیدا کرده و وارد می‌شود اما اگر نفس به قدرتی رسیده باشد در مقابل شهوت و غضب استوار می‌ایستد و شیطان راه نفوذ پیدا نمی‌کند.
اثر گذاری کار شیطان دو سو دارد یکی توانمندی اوست و دیگری ضعف اراده انسان است اگر از این طرف قوت باشد کار انسان با شیطان به جایی نمی‌رسد کما اینکه خداوند این نکته را متذکر می‌شود.
تعبیبر قرآن از این خدعه و تصویرگری چیست؟
یکی تسویل و دیگری تزئین است شیطان تسویل می‌کند در وجود انسان یعنی ریاکارانه و فریبکارانه خواسته خود را در دل وجود انسان جا می‌کند بعد این خواسته را تزئین می‌کند. همانگونه که در آیات مختلف در قرآن آمده است: «زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ أَعْمَالَهُمْ»
خواسته مشترک بین انسان ضعیف را تزئین می‌کند و می‌آراید و در ذهن ما این باطل مردود آراسته می‌شود تبدیل موجه و امر خوب پسندیده شده‌ای می‌شود که از آن تبعیت می‌کنیم.