ایران جزایر متعددی دارد که خیلی از آنها را می‌توان دید یا در آنها سکونت کرد، اما برخی از آنها نه کاربری سکونت دارند و نه محلی برای زندگی هستند. برخی از منابع از وجود بیش از ۴۰ جزیره مسکونی و غیر مسکونی در حوزه سیاسی استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان خبر داده‌اند.
ایران دارای سه دریای بزرگ خلیج فارس، دریای عمان و دریاچه خزر است. دریاچه خزر اگرچه جزیره‌های متعددی دارد اما تنها جزیره آشوراده در آن، کاربری گردشگری دارد. این جزیره جزو شهرستان بندر ترکمن است که در آن گونه‌های دریایی جالب دارد و می‌توان در سکوت جزیره، ماهیگیری کرد.
اما خلیج فارس مملو از جزیره‌های کوچک و بزرگی است که یکی از دیگری زیباترند. معروف‌ترین آنها هم کیش و قشم است که ایرانی‌ها و حتی گردشگران خارجی به خوبی آنها را می‌شناسند. پیش از این درباره جزایر خلیج فارس به صورت مفصل نوشته‌ایم، در این متن قرار است از جزایر مهم اما کمتر شناخته شده خلیج فارس صحبت کنیم.
1. جزیره ابوموسی
جزیره ابوموسی یکی دیگر از جزایر خلیج فارس است که جزو شهرستان‌های استان هرمزگان به شمار می‌آید و از شهر لنگه با شناور و از شهر بندرعباس با پرواز به آن راه دارد. سال‌های سال است که ایرانی‌ها در آن زندگی می‌کنند و با اینکه تنها ۱۲ کیلومتر است، اما با ساحل بسیار بکرش میزبان همه اقوام ایرانی است. این جزیره تا چند سال پیش امکان حضور گردشگران غیر از ساکنان را نداشت، اما از زمانی که امارات ادعای مالکیت بر آن را داشت، راه ورود گردشگر به آن کمی آسان‌تر شد. با این وجود برای حضور در جزیره باید فرمانداری ابوموسی نام افراد را تأیید کند.
جزیره ابوموسی، تنب بزرگ، تنب کوچک، فارور بزرگ و کوچک و جزیره سیری با همدیگر شهرستان ابوموسی را تشکیل می‌دهند که همگی این جزایر هم در نزدیکی هم جزو جزایر خلیج فارس محسوب می‌شوند.
2. تنب بزرگ و تنب کوچک
فاصله تنب بزرگ با جزیره قشم ۳۱ کیلومتر و تا جزیره رأس الخیمه ۸۲ کیلومتر است. این جزیره گرد، شنی و خشک است و تپه‌هایی دارد که بلندترین آن ۵۳ متر ارتفاع دارد. بخش جنوبی جزیره که هموارتر است، مناسب‌ترین مکان برای لنگرگاه به شمار می‌آید. در این بخش از جزیره گیاهان صحرایی می روید که برای دام مناسب است. در بخشی از این جزیره، مردم زندگی می‌کنند و بخشی دیگر نیز حافظان خلیج فارس مستقر هستند.
جزیره تنب کوچک هم که به معنی تپه کوچک است، تنها دو و نیم کیلومتر مساحت دارد و یک جزیره مثلثی شکل است که نزدیک‌ترین بندر ایرانی به بندر خمیر و لنگه محسوب می‌شود. استحکامات نظامی بیشترین تجهیزات و بخش‌های مربوط به تنب کوچک است بنابراین امکان زندگی در این جزیره خیلی کوچک ایرانی وجود ندارد و نمی‌توان گفت که یک منطقه گردشگری محسوب می‌شود.
3. جزیره خارک
تا همین چند وقت پیش برای رفتن به جزیره خارک یا خارگ هم باید با فرمانداری هماهنگ می‌شد، اما الان رفتن به این جزیره هم آسان‌تر شده است و می‌توان گفت یک جزیره بکر ایرانی دیگر در خلیج فارس داریم که ساکنان محلی زیادی دارد و از توابع شهرستان بوشهر با هشت هزار نفر جمعیت محسوب می‌شود، هر چند که در کنارش شرکت‌های نفتی بزرگی مانند پتروشیمی و شرکت پایانه‌های نفتی مستقر هستند. جلال آل احمد در کتابش این جزیره را «درّ یتیم خلیج فارس» نامیده است. آب و هوای گرم آن به خصوص در تابستان که با هوای شرجی و رطوبت همراه می‌شود، نباید مانع بازدید از این جزیره بی‌نظیر شوند؛ چون خیلی از افراد ماهیگیری و دیدن فیتوپلانکتون‌های ساحلش را به گرمای آن ترجیح می‌دهند و تحمل آن را آسان می‌کند به خصوص اگر تصمیم بگیرید شب‌ها به ساحل بروید. فیتوپلانکتون ها موجودات آبی رنگی هستند که در ماه‌هایی از سال آنها را می‌توان به شکل شب تاب در حاشیه سواحل بکر جزایر خلیج فارس مشاهده کرد.
4. جزیره لارک
جزیره لارک مانند ویژگی‌های خارک را دارد با این تفاوت که به تازگی در محله‌های قدیمی این جزیره، بوم گردی‌های متعددی راه افتاده و گردشگران برای رفتن به لارک می‌توانند بلیت شناور را از بندرعباس بخرند و وقتی شناور مسافرانش را در قشم پیاده کرد، سوار بر شناور بمانند تا به لارک برسند. سعی کنید در فصل زمستان به لارک بروید چون دمای هوا در فصل‌های دیگر سال بسیار گرم و شرجی است.
5. جزیره سیری (راز)
جزیره سیری در اصل جزیره راز نام داشته و عرب‌ها به آن سری می‌گفتند و اروپایی‌ها هم آن را سیری می‌نامیدند. به همین دلیل الان دیگر نام ایرانی آن از یادها رفته و همان سیری در اذهان باقی مانده است. برخی از رسانه‌ها نوشته‌اند که در این جزیره، هیچ خانومی نمی‌تواند برود در حالی که این طور نیست. دلیل چنین گفته‌ای این است که جزیره سیری یکی از بخش‌های شهرستان ابوموسی است و شرکت‌های نفت در آنجا مستقر هستند، به همین دلیل بومیان کمتری دارد و چون آب و هوای گرم و شرجی دارد، بیشتر مردها در این محیط کار می‌کنند. اما این طور هم نیست که ورود زنان به جزیره ممنوع باشد. اگر گردشگری اجازه ورود به این جزیره را داشته باشد و بتواند از فرمانداری ابوموسی مجوزهای لازم را بگیرد، می‌تواند یک روزه این جزیره را ببیند، چه زن باشد چه مرد!
جزیره سیری الان آهوهای جبیر زیادی دارد اما زمانی حیوانات بیشتری مثل طوطی داشت که دیگر اینجا زندگی نمی‌کنند. ولی از آنجا که زندگی بومی در اینجا زیاد رونق ندارد، سواحل بسیار بکر و زیبایی دارد. تعدادی نخل هم در این جزیره مسطح پیدا می‌شود که اگرچه خرما می‌دهد اما همانجا مصرف می‌شود.
6. جزیره هندورابی
یکی دیگر از جزایر گردشگری خلیج فارس، هندورابی است که دولت‌های مختلفی در سال‌های اخیر تلاش کردند تا این جزیره نزدیک به کیش، بتواند مقصد گردشگری شود، به همین دلیل در آن اقامتگاه و فرودگاه ساختند. چندین تور گردشگری نیز برای آن برگزار شد ولی فعلاً برای سفر به هندورابی باید بتوانید قایق پیدا کنید و گرنه تورهای گردشگری به آنجا مسافر نمی‌برند. این جزیره هم ساکنان بومی کمی دارد اما مانند جزیره مارو یا شیدور پر از مار است.
7. جزیره شیدور یا مارو
این جزیره را به دلیل فراوانی مارها، مارو هم می‌نامند. با این حال می‌توانید هر وقت بخواهید به جز فصل گرما تابستان، به جزیره شیدور بروید و ماهیگیری کنید. اما یادتان باشد که در فصل تخم ریزی لاکپشت ها نروید چون اینجا محل اصلی تخم ریزی لاکپشت هایی است که بکر بودن جزیره برایشان اهمیت زیادی دارد.
8. جزیره قبر ناخدا
جالب است بدانید که جزیره‌ای ایرانی در حوزه سیاسی استان خوزستان وجود دارد که مثل مارو بکر است، چون محل تخم ریزی پرستوهای دریایی است اما این جزیره، قبر ناخدا نام دارد. می‌گویند چون ناخدایی از این جا رد می شده و دخترش مریض شد و همان جا دفنش کرده‌اند بنابراین اینجا را به نام قبر ناخدا می‌نامند اما در واقع دخترش دفن بوده است. این جزیره به تازگی در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده و چون آب شیرین در آن پیدا نمی‌شود؛ مسکونی نیست.
9. جزیره میرمهنا
از جزیره های دیگر ایرانی اما غیرمسکونی می توان به جزیره میرمهنا اشاره کرد که جزو شهرستان بوشهر است و انگور و انجیر معروفی دارد و درخت کنار بزرگش، نماد این جزیره شده است. این جزیره به نام یکی از سرداران محلی به نام میرمهنا یکی از سرداران ایرانی نامگذاری شده که برای تصرف نشدن جزایر جنوب ایران به دست اروپاییان مبارزه کرد. قرار بود این جزیره هم جزو جزایر گردشگری باشد اما در حال حاضر این کار انجام نشده است!
10. جزیره نخیلو
جزیره نخیلو هم از جزایر غیرمسکونی خلیج فارس و جزو توابع استان بوشهر است که در فاصله کمی از جزیه ام‌الکرم قرار دارد و 60 هکتار مساحتش در اختیار پرستورهای دریایی و کاکلی‌های بزرگ و کوچک و نوعی خرچنگ‌خوار و چکاوک است. این جزیره یکی از نادرترین جزایر خاورمیانه در زمینه زادآوری پرنده‌های مهاجر دریایی است و می توان از شهرستان دیر بوشهر یک قایق کرایه کرد و آن را یک روزه دید ولی امکان اقامت ندارد. چون با اقامت گردشگران، دیگر لاکپشت‌ها آنجا نمی‌توانند تخم‌گذاری کنند و محیط زیست هم این اجازه را به گردشگران نمی دهد.
قطعا جزایر بیشتری در حوزه خلیج فارس و دریای عمان وجود دارد که خیلی از آنها مسکونی نیستند اما جزو مرزهای ایران و مناطق استراتژیک هستند که سفر به برخی از آنها امکان پذیر نیست. شما هم درباره تجربه سفر به جزایر ایرانی برایمان بنویسید.
تألیف: لست سکند