صلح، از آغاز تمدن به یکی از آرزوهای دست نیافتنی بشر تبدیل شده است. برای این واژه زیبا تعاریف مختلفی بیان شده که یکی از اصلی‌ترین آن‌ها اینطور صلح را تعریف می‌کند: صلح یعنی انسان بتواند در چیزی که با دیگری توافق ندارند، بدون خشونت و کار گروهی، آن را بر طرف کند. امروزه علاوه بر این، ده‌ها تعاریف دیگر از صلح گفته شده‌است و سازمان‌های صلح متعددی در جهان فعالیت می‌کنند اما کماکان جنگ و درگیری‌های زیادی در جهان وجود دارد. اکنون قرار است تا به سمبل‌هایی بپردازیم که به عنوان نماد صلح شناخته می‌شوند. همراه ما باشید.
سه خط و دایره
به علامتی که در تصویر زیر درج شده است، نگاهی بیاندازید. مطمئنا برای شما آشنا خواهد بود و بارها آن را در رسانه یا اماکن مختلف مشاهده کرده‌اید؛ اما شاید با فلسفه آن آشنایی نداشته باشید.
نماد سه خط و دایره در سراسر جهان تنها یک پیام دارد و آن صلح است. در واقع نسبت به تمامی نمادهایی که در این مطلب می‌گوییم، این طرح شناخته شده‌ترین سمبل صلح در جهان است. نخستین باری که این نماد به عنوان سمبلی از صلح شناخته شد، به سال 1958 بازمی‌گردد. زمانی که هزاران بریتانیایی در میدان ترافالگار، واقع در مرکز لندن گردهم آمدند و خواهان ممنوعیت استفاده از صلاح‌های هسته‌ای شدند.
پس از رویداد ترافالگار، توجهات بیشتری به آن نماد 3 خط و دایره جلب شد و در سال 1960 نیز توسط آمریکایی‌هایی که مخالف جنگ آمریکا و ویتنام بودند، استفاده شد. این نماد برگرفته از حروف آغازین دو کلمه Nuclear Disarmament ، به معنای خلع سلاح‌های هسته‌ای است. البته این سمبل امروزه به تمامی ابعاد صلح و دوستی تعمیم یافته است و تنها به جنگ‌های هسته‌ای اشاره ندارد.
شاخه زیتون
شاخه زیتون یا گاها درخت زیتون به عنوان یکی از قدیمی‌ترین سمبل‌های صلح در جهان شناخته می‌شود. قدمت و زادگاه این سمبل به 5 قرن پیش از میلاد مسیح و کشور یونان باستان بازمی‌گردد. زیتون در یونان باستان نماد برکت بود و عاملی که سبب می‌شد ارواح شیاطین از آدمی‌زاد دور باشد. همچنین زیتون یکی از شناسه‌های ایرنه (Eirene)، الهه صلح در یونان باستان است. در اساطیر یونانی شخصیتی به نام آتنا وجود که به عنوان خدای خرد شناخته می‌شود. بر اساس روایت آتنا به مردم آتن درخت زیتون را هدیه می‌دهد و مردمان آتن به نشان تشکر از آتنا نام شهر خود را آتن می‌گذارند.
یکی از دلیلی که درخت زیتون به عنوان نماد صلح شناخته می‌شود این است که درخت زیتون تا هنگامی که میوه دهد، نیازمند زمان و مراقبت نسبتا طولانی است که این امر سبب شده تا از زیتون به عنوان ثمره‌ای یاد شود که برای حاصل شدنش، افراد باید صبر و آرمش داشته باشند. امروزه شاخه زیتون در اکثر سازمان‌های مرتبط با صلح، مانند سازمان ملل متحد، شورای جهانی صلح یا UNICEF دیده می‌شود.
کبوتر
همانند شاخه زیتون، کبوتر نیز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین سبمل‌های صلح شناخته می‌شود و در فرهنگ‌های مختلف قدمت دارد. در ژاپن پرنده‌ای که حامل شمشیر است، نوید پایان جنگ و صلح را می‌دهد یا در اسطوره‌شناسی یونان باستان، کبوتر را به معنای عشق و تجدید حیات می‌پنداشتند. حتی در مسیحیت نیز این طور اشاره شده است که حضرت نوح هنگامی که بر شدت طوفان کاهش یافت، کبوتری را فرستاد تا از وضعیت خشکی‌ها برایش خبر بیاورد. پرنده پس از بازگشت به سوی حضرت نوح، شاخه‌ای از زیتون بر نوک داشت که بیانگر پایان طوفان بزرگ و بازگشت حیات به خشکی‌ها بود. به استناد از این داستان، مسیحیان پرنده را سمبلی که حامل بخشش خداوند است می‌شناسند.
رنگ سفید
یکی از شناخته شده‌ترین نمادهای صلح در جهان رنگ سفید است که به معنای صلح، دوستی و تسلیم شدن است. برای مثال میتوان آن را در نوار سفید پرچم ایران یا پرچم سفید رنگی که به نشانه صلح در جنگ به اهتزاز در می‌آید مشاهده کرد. به طور کلی رنگ سفید از دیدگاه روانشانسی بیانگر آرامش، خلوص، پاکی، مظلومیت، صلح و دوستی است.
گل خشاش سفید
اگر سفید را رنگ صلح، کبوتر را حیوان صلح و زیتون را میوه صلح بدانیم، شکوفه خشاش سفید (White Poppy) نیز گل صلح است. در سال 1933، زمانی که ترس بسیاری از جنگ در اروپا غالب شده بود، حزبی از زنان صلح‌طلب و ضد جنگ شروع به توضیع گل خشاش سفید در مزار کشتگان جنگ جهانی اول کردند. آنهم زمانی که لژیون سلطنتی انگلیس آماده بزرگداشت این شهدا با گل‌های خشخاش قرمز بودند. این فرقه مشکلی با خشخاش‌های قرمز رنگ نداشتند و جایگزین کردن آن به این دلیل بود که خشخاش‌های سفید می‌توانند تجسمگر صلح و نمادی برای فقدان خونریزی باشند.
در سال 1934 اتحادیه تازه تاسیس PPU (اتحادیه تعهد به صلح) که بزرگ‌ترین سازمان صلح‌جوی بریتانیا در زمان جنگ محسوب می‌شد به این جنبش پیوست و با پخش دسته گل‌های خشخاش سفید، آن را به عنوان تعهدی به صلح و جلوگیری از رخداد جنگ، نماد صلح دانست. در سال 1980 اتحادیه تعهد به صلح پخش گل‌های خشخاش سفید را به مزار شهیدان جنگی و بدون هیچگونه تشریفات نظامی مطرح کرد.
درنای کاغذی
شاید ندانید اما درنای کاغذی نیز یکی از نمادهای صلح محسوب می‌شود که داستان آن از ژاپن شروع می‌شود. طی حمله اتمی آمریکا به هیروشیمای ژاپن، تقریبا نیمی از ساکنین این شهر جان باختند. در این میان، کودکی به نام ساداکو ساساکی در خانه‌ای که 1.6 کیلومتر با محل برخورد بمب فاصله داشت از شدت موج انفجار به بیرون از پنجره خانه‌اش پرت می‌شود اما زنده می‌ماند. داستان برای ساساکی امیدوار کننده به نظر می‌رسید تا این که مشخص شد به دلیل ورود تشعشعات بمب به بدن ساداکو، این دختر بچه 2 ساله دچار سرطان خون و بیماری لوسمی شد. او تا چند سال پس از تشخیص این بیماری به زندگی عادی خود ادامه داد تا اینکه در سن 12 سالگی به دلیل وخیم شدن وضعیتش به بیمارستان منتقل می‌شود.
در بیمارستان یکی از دوستان ساداکو افسانه‌ای ژاپنی را تعریف می‌کند که اگر هر آدمی 1000 درنای کاغذی بسازد، بیماری‌اش درمان خواهد شد. ساداکو ساساکی این داستان را به فال نیک می‌گیرد و در آخرین روزهای زندگی‌اش مشغول به ساخت درنای کاغذی می‌شود و پیش از مرگش 644 درنا می‌سازد. پس از این داستان تاثیر گذار علاوه بر افسانه 1000 درنای کاغذی که موجب شفا می‌شود، درنای کاغذی به عنوان سمبلی از صلح در ژاپن شناخته می‌شود.
تالیف: لست سکند