ایسنا/ این خبر به جهت آشنایی شما با معروف ترین سوغاتی های استان کرمان نگارش شده است.
قطاب یکی از معروف ترین شیرینی های ایرانی است. این مورد از معروف ترین سوغاتی های استان کرمان شامل خمیر و مغز پسته، بادوم و یا گردو است که سرخ شده و با خاک قند تزئین می شود. قطاب یزدی و کرمانی از مهمترین قطاب ها هستند. پخت این شیرینی خوشمزه بسیار زیاد است و برخی تاریخ نگاران پخت آن را به دوره هخامنشیان نسبت می دهند.
کماچ سهن از سوغاتی های معروف کرمان است که در تهیه خمیر این شیرینی سنتی از جوانه گندم استفاده می شود و از ویژگی دیگر کماچ میتوان به ادویه مخصوص آن اشاره کرد، بطوریکه علاوه بر ادویه مشهوری مانند دارچین و زیره، برخی از گیاهان دارویی نیز در آن وجود دارند. این ادویه به خمیر کماچ و مواد میانی آن اضافه می شود. این شیرینی خوشمزه را میتوان بدون افزودن هیچ نگهدارنده ای به مدت طولانی خارج از یخچال نگهداری کرد.
کلمپه نوعی شیرینی است که برای تهیه آن خمیر با هل، دارچین و گلاب ترکیب شده و گردو و خرما در داخل آن قرار می گیرد و سپس پودر پسته و یا کنجد بر روی آن ها ریخته می شود. گاهی این مورد از معروف ترین سوغاتی های استان کرمان را با روغن حیوانی تهیه می کنند. این شیرینی در شکل ها و اندازه های مختلف و در مناطقی مانند شهر بم تولید می شود.
قاووت یا قوتو نوعی شیرینی است که از ترکیب آسیاب شده مغزهای مختلف مانند مغر گندم، جو، کنجد و گیاهان دارویی همراه باشکر یا قهوه تهیه می شود. قوتو معمولا به شکل پودری مصرف شده و میتوان آن را با آب و شیر نیز ترکیب و سرو کرد. گفتنی است که قوتو به عنوان یکی از سوغاتی های اصیل کرمان به کشورهای دیگر نیز صادر می شود.
زیره نیز یکی از سوغات معروف استان کرمان است که کاربردهای فراوان آشپزی و دارویی دارد و آب وهوای خشک کرمان است که بستری مناسب برای کشت زیره در سراسر این استان فراهم کرده که در دو نوع سبز و سیاه قابل برداشت است.
از جمله مهمترین سوغات کرمان میتوان به پسته نیز اشاره کرد. این سوغات خوشمزه از محصولات صادراتی استان کرمان محسوب می شود؛ بطوریکه صادرات پسته در استان کرمان، بخش عمده ای از صادرات غیرنفتی ایران را شامل می شود. 70 درصد از پسته تولیدی در کشور، به کرمان تعلق دارد.
گردو پس از پسته، دومین محصول صادراتی استان کرمان است. این مغز ارزشمند در شهرستان های مختلف استان کرمان کشت می شود، اما گردوی شهرستان بافت با توجه به قرارگیری باغ های آن در ارتفاعات بالا، کیفیت مرغوب تری دارد. بافت، از نظر سطح زیر کشت گردو، مقام اول تولید این محصول در کشور را دارد و از نظر میزان تولید پس از شهرستان تویسرکان همدان در رتبه دوم جای می گیرد.
از دیگر محصولات صادراتی کرمان می توان خرما را نام برد که خرمای مضافتی این استان عمدتاً در شهرهای بم و فهرج برداشت می شود. با توجه به شرایط و ویژگی های اقلیمی مناطق شرقی و جنوبی استان کرمان، این استان از قطب های برتر تولید خرما در کشور محسوب می شود و 30 درصد از تولید این محصول را به خود اختصاص داده است. خرما محصولی مهم در این مناطق است و نقشی اساسی در اشتغال مردم استان کرمان دارد.
مسقطی در شهرهای دیگر ایران هم تولید می شود، اما مسقطی کرمان به خصوص سیرجان، طعم مخصوص به خود را داشته و بسیار نرم است. مواد تشکیل دهنده مسقطی سیرجان شامل نشاسته، گلاب، شکر، خلال پسته و بادام، هل و زعفران است که می توان آن را به عنوان دسر هم میل کرد.
در شهر زرند استان کرمان سوهانی تولید می شود که تفاوت هایی با سوهان قم دارد. سوهان زرند بافتی ظریف و ترد دارد و به صورت لایه لایه است. آرد گندم، آرد جوانه گندم، زعفران و هل اصلی ترین مواد سوهان زرند را تشکیل می دهند. این سوهان در فهرست آثار ملی ایران در یونسکو به ثبت رسیده است.
خرما بریز از شیرینی های معروف کرمانی در ایام ماه مبارک رمضان است. مردم این منطقه معمولا از خرما بریز به خاطر انرژی بالای آن در وعده های سحری استفاده می کنند تا در طول روز دچار ضعف جسمانی نشوند. خرما بریز از آرد سبوس دار، شکر، خرما، گلاب، روغن و کره تهیه می شود.
کرمان محل پرورش گیاهان دارویی متنوعی است و سدر، حنا و کتیرا از معروف ترین گیاهانی هستند که در این منطقه کشت می شوند. کرمان علاوه بر گیاهان دارویی، مرکز عرقیاتی چون گلاب، عرق بیدمشک، عرق نسترن، عرق نعنا و عرق زیره است. مرغوب ترین عرقیات این استان از دامنه کوه های هزاره در روستای لاله زار بدست می آیند.
پته دوزی یکی از قدیمی ترین سوزن دوزی های سنتی ایران است که در میان زنان و دختران استان کرمان رواج دارد. در این رودوزی، پارچه زمینه کار «عریض» و نخ های رنگی و پشمی که در این هنر مورد استفاده قرار می گیرند «ریس» نامیده می شوند. در این هنر از نقوش باستانی ایران استفاده می شود و هنرمندان این عرصه گاهی نقوش خود را به صورت ذهنی بر روی پارچه حک می کنند.
یکی از ویژگی های مشهور قالی کرمان، دوام و کیفیت آن است. بطوریکه می توان کرمان را یکی از قطب های مهم قالی بافی در ایران دانست. قدمت قالی بافی در این استان به قبل از دوران صفویه بازمی گردد؛ دوران صفویه در کرمان، دوران شکوه قالی بافی منطقه بوده است و میتوان قدمت این هنر را به این عصر نسبت داد. قالیچه های افشار از دیگر بافته های مطرح در استان کرمان هستند که عمدتا در روستاهای «بلورد»، «اسطور»، «نجف آباد»، «محمودآباد»، «پاریز» و «زیدآباد» تولید می شوند. عشایر ایل افشار که هنوز زندگی کوچ نشینی دارند و درمیان دشت های سیرجان و بافت ساکن هستند، قالیچه های افشاری می بافند.
شال بافی کرمان نیز همانند قالی بافی این استان، در این منطقه شهرت و رواج دارد. حتی طرح های قدیم فرش های کرمانی نیز از طرح های رایج در هنر شال بافی الهام گرفته شده اند. شال های کرمانی معمولاً سه متر طول دارند که با عنوان شال های لاکی، لاجوردی، بوته ای، احرامی، ترمه، زنگاری و شاخ گوزنی شناخته می شوند.
گلیم شیریکی پیچ یکی دیگر از سوغاتی های نفیس کرمان است و قطب آن در سیرجان و روستای دارستان قرار دارد. روستای دارستان از سوی سازمان یونسکو به عنوان دهکده جهانی گلیم به ثبت جهانی رسیده است. گلیم های شیریکی پیچ سیرجان در نوع خود منحصر بفرد هستند. این گلیم ها ترکیبی از گلیم و قالی هستند و برخلاف دیگر انواع گلیم ها که در آن ها «پود» باعث شکل گیری محصول نهایی می شود، در این شیوه نقشی در بافت ندارد. در تهیه گلیم شیریکی پیچ، پود صرفاً تارها را به یکدیگر متصل می کند و باعث استحکام درگیری نخ خامه با تارها می شود.
آجیده دوزی نام دیگر هنر لایه دوزی و پنبه دوزی است و قدمت بسیار زیادی دارد. در آجیده دوزی لایه ای از پنبه در بین دو لایه از پارچه قرار گرفته و پس از دوخته شدن، حالت نقش برجسته به خود می گیرد. طرح های موجود در هنر آجیده دوزی ظریف و اصیل هستند.
گبردوزی از دیگر صنایع دستی منطقه کرمان است و ازآنجایی که هنر دست زرتشتیان ایران باستان بوده، به «زرتشتی دوزی» نیز شهرت دارد. در این هنر از رنگ های روشن و پرطراوت نظیر سرخ، سفید و سبز استفاده می شود و غالبا هنرمندان گبردوزی از نقش درخت سرو، سرو خمیده، گل میخک، طاووس، مرغ، هدهد، خروس و اشکال هندسی و متقارن در آثار خود استفاده می کنند.
عریض پارچه ای است دستبافت که با دستگاه های بافندگی چوبی بافته می شود و هنرمندان پته دوزی استان کرمان از آن ها در آثار خود بهره می گیرند. البته اخیرا دستگاه های چوبی عریض بافی جای خود را به دستگاه های اتوماتیک و برقی داده اند و متاسفانه این هنر به تدریج در حال انقراض است.
ظروف مسی در بسیاری از شهرهای ایران تولید می شوند و تقریبا سوغات اکثر شهرهای کهن ایرانی بحساب می آیند. کرمانی ها نیز هنرمندان باسابقه و ماهری در امر تولید ظروف و اشیاء تزئینی مسی دارند. بشقاب، دیگ، کفگیر، گلدان، بشقاب های تزئینی و تابلوهای مسی از جمله وسایلی مسی هستند که در حال حاضر نیز طرفداران بسیاری پیدا کرده و بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.
