به گزارش بهداشت نیوز، وسواس نوعی اختلال اضطرابی و درواقع افکار و رفتار تکرارشونده است. کودک مبتلا به وسواس، افکاری دارد که دلخواه او نیست، مانند ترس از لمس اشیاء کثیف. کودک مبتلا به چنین وسواسی، برای غلبه بر ترس خود مرتباً دستان خود را می‌شوید.
هم‌زمان با رشد کودکان، معمولاً عادات و افکار وسواسی مختلفی با توجه به سنشان اتفاق میافتد. کودکان پیش‌دبستانی عادت‌های خاصی در وعده‌های غذایی، استحمام و زمان خواب خود دارند. بازی کردن کودکان مدرسه‌ای شرکت در ورزش‌های گروهی و شعر خواندن آن‌ها هم از روال مشخصی پیروی می‌کند. نوجوانان نیز به جمع‌آوری اشیا و سرگرمی‌های خاص علاقه دارند. این عادات به کودکان کمک می‌کند تا با دیگران معاشرت کرده و یاد بگیرند که با اضطراب کنار بیایند. وقتی کودکی دچار وسواس میشود، افکار وسواسی و چنین عادت‌هایی میتوانند بسیار مکرر و قوی شود. وسواس ممکن است در زندگی روزمره و رشد طبیعی کودکان اختلال ایجاد کند. البته وسواس در نوجوانان بیشتر دیده میشود.
عواملی که موجب بروز وسواس در کودکان میشود
علت وسواس مشخص نیست. تحقیقات نشان می‌دهد که وسواس یک مشکل مغزی است. افراد وسواسی مقدار کافی از ماده شیمیایی سروتونین را در مغز خود ندارند. وسواس ممکن است ژنتیکی باشد؛ اما ممکن است بدون سابقه خانوادگی نیز رخ دهد. در برخی موارد، عفونت‌های بافت پوستی ممکن است باعث وسواس شوند یا آن را بدتر کنند.
علائم وسواس در کودکان
وسواس شدید نسبت به خاک یا میکروب
شک و تردیدهای مکرر، مانند قفل بودن یا نبودن درب
افکار مزاحم در ارتباط با خشونت، صدمه زدن یا کشتن شخصی دیگر، یا آسیب و صدمه زدن به خود
صرف زمان زیاد در لمس اشیاء، شمارش و تفکر زیاد درباره اعداد
دغدغه فکری نسبت به نظم، تقارن یا دقت بیش‌ازحد در کارها
افکار مداوم درباره انجام اعمال جنسی توهین‌آمیز یا رفتارهای ممنوع و تابو
آشفتگی شدید نسبت به افکار مغایر با اعتقادات مذهبی شخصی
احساس نیاز شدید برای دانستن یا به خاطر سپردن مواردی که ممکن است بسیار جزئی باشد
توجه زیاد به جزئیات
نگرانی بیش‌ازحد در مورد وقوع اتفاق بد
افکار یا رفتارهای پرخاشگرانه
رفتارهای وسواسی، عادات تکراری برای کاهش اضطراب ناشی از وسواس هستند. این عادات میتوانند افراطی، مختل کننده و وقتگیر باشند و در فعالیتها و روابط روزمره اختلال ایجاد کنند. نمونه‌هایی از این عادت‌ها در ادامه آمده است:
شستشوی مکرر دست (اغلب 100 بار یا بیشتر در روز)
چک کردن مکرر برخی موارد، مانند اطمینان از قفل بودن درب
پیروی از قوانین سفت‌وسخت، مانند اینکه هرروز لباس را به یک ترتیب خاص بپوشید
احتکار اشیاء
شمارش و بازشمارش مکرر
گروهبندی اشیاء یا قرار دادن اشیا به یک ترتیب خاص
تکرار کلماتی که توسط شخص یا دیگران گفته میشود
پرسیدن چندین‌باره‌ی یک سؤال
استفاده مکرر از کلمات توهین آمیز یا انجام حرکات بی ادبانه
تکرار اصوات، کلمات، اعداد یا موسیقی پیش خود
چطور وسواس را در کودکان تشخیص دهیم؟
اگر وسواس به زندگی روزمره فرزند شما آسیب می‌زند میتوانید از یک روان‌پزشک کودک کمک بگیرید. در بیشتر موارد، فعالیتهای وسواسی بیش از 1 ساعت در روز وقت کودک را می‌گیرد. رفتارهای وسواسی باعث پریشانی روح و روان فرزند شما می‌شوند و بر نحوه تفکر کودک شما تأثیر منفی می‌گذارند. در اکثر موارد، بزرگ‌سالان متوجه می‌شوند که رفتارهای کودکان تا حدی طبیعی نیست؛ اما معمولاً کودکان نمی‌توانند متوجه رفتار غیرمنطقی و غیرعادی خود شوند.
وسواس کودکان را چطور درمان کنیم؟
روش و نحوه درمان وسواس به علائم، سن و سلامت عمومی کودک شما و همچنین شدت بیماری بستگی دارد. درمان وسواس اغلب شامل ترکیبی از موارد زیر است:
روش درمانی با روش‌های شناختی و رفتاری
روش‌های شناختی به کودک کمک می‌کند تا ترس خود را شناسایی کند. همچنین روش‌های جدیدی برای حل بهتر یا کاهش ترس به کودکان آموزش می‌دهند. روش‌های رفتاری به کودک و خانواده آن‌ها کمک می‌کند تا پیش خود قول و قراری بگذارند یا قوانینی را برای محدود کردن یا تغییر رفتار تعیین کنند. یک مثال از این قول و قرار، حداکثر دفعاتی است که یک کودک وسواسی اجازه دارد دست‌های خود را بشوید.
روش خانواده‌درمانی
والدین در هر فرآیند درمانی نقش اساسی و حیاتی دارند. نقش مدرسه کودک نیز بسیار حائز اهمیت است.
باز جذب سروتونین
این داروها به افزایش سطح سروتونین در مغز کمک میکنند.
استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها
در صورت ارتباط وسواس با عفونت‌های بافت پوست، ممکن است به این داروها نیاز باشد.
نوجوانان مبتلا به وسواس نیز ممکن است اختلالاتی در غذا خوردن داشته باشند. چنین اختلالاتی هم نیاز به درمان دارند.
چگونه از بروز وسواس در کودکان خود پیشگیری کنیم؟
در حال حاضر متخصصان نمی‌دانند که چگونه از ابتلا به وسواس فکری در کودکان و نوجوانان جلوگیری کنند؛ اما اگر علائم وسواس را در کودک خود مشاهده کردید، میتوانید در سریع‌ترین زمان ممکن، با ارزیابی رفتار او زیر نظر یک مشاور به او کمک کنید. درمان زودهنگام میتواند علائم را کاهش داده و مانع اختلال در رشد طبیعی کودک شما شود. علاوه بر این میتواند کیفیت زندگی کودک را نیز بهبود بخشد.
چگونه به فرزند خود کمک کنیم که با وسواس زندگی کند؟
وسواس را می‌توان اغلب با ترکیبی از روان‌درمانی، مشاوره و داروها درمان کرد. شما در درمان فرزند خود نقش اصلی را در حمایت از او بازی می‌کنید. کارهایی که میتوانید برای کمک به فرزند خود انجام دهید عبارت‌اند از:
وقت ملاقات با تیم درمان فرزند خود را از دست ندهید.
ارتباطی محکم و تنگاتنگ با کودک خود داشته باشید. کودکان مبتلا به وسواس میتوانند از اختلال خود احساس خجالت کنند.
درباره اختلال فرزند خود با دیگران حرف بزنید. با همکاری تیم درمان و مدرسه، یک برنامه درمانی جامع برای فرزند خود تهیه کنید.
در تماس بودن با سایر والدینی که فرزند وسواسی دارند ممکن است مفید باشد.