اعتمادآنلاین| یک نویسنده و کارشناس مذهبی معتقد است برای تحقق سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب مبنی بر عملی کردن منظومه معرفتی و ارزشی اسلام در سطح جامعه، باید ملاک‌ها و اولویت‌های دینداری تبیین شود.
رهبر معظم انقلاب هفته گذشته در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری از ضرورت کشاندن مفاهیم ارزشی و معرفتی اسلام به عرصه عمل سخن گفته و افزودند: منظومه معرفتی و ارزشی اسلام یک مجموعه‌مفاهیمی است که آوردن این مفاهیم به میان مردم و آنها را به مرحله و منصه عمل درآوردن، یک کار بسیار بزرگ و مهمّی است که ما هر جا این کار را انجام دادیم، برای ملّت و کشور و برای آبروی اسلام و جمهوری اسلامی ارزشمند بود و هر جا غفلت کردیم، محروم ماندیم.
ایشان افزودند: در واقع عرض بنده این است که عناوین و مفاهیم معرفتی اسلام جنبه و ترجمه عملیّاتی پیدا کند و عمل به آنها ممکن و رایج بشود که این به خودی خود نمی شود و احتیاج به تلاش دارد.
ملاک دینداری فقط نماز اول‌وقت نیست
حجت‌الاسلام محمدرضا زائری با اشاره به این سخنان رهبر معظم انقلاب اظهار کرد: در دو حوزه مساله جدی وجود دارد که به آن پرداخته نشده است. یکی این که نظام تربیتی ما در تبیین معارف دینی دچار خلل‌ها و مشکلاتی است و مهمترین مشکل این است که اولویت‌ها درست تعریف نشده است. یعنی مخاطب امروز ما در جامعه دینی تصورش این است که گرایش سیاسی یا سلیقه یک نفر ملاک اصلی است.
وی دومین مساله را اولویت‌ها برشمرد و از ضرورت تبیین ملاک‌ها و معیارهای دینداری از سوی خانواده، مدرسه، حوزه رسانه و آموزش‌های عمومی در جامعه سخن گفت و افزود: ما گاهی از این جهت دچار اختلال هستیم. امام سجاد (ع) فرمود ملاک دینداری طول دادن رکوع و سجود نیست. برخی شیعیان وقتی در نماز مسجد الحرام شرکت می کنند، از این که نماز اول وقت خوانده می شود، ذوق زده می شوند و فراموش می کنند که ملاک‌های دیگری نیز وجود دارد. نماز اول وقت قطعا مهم است ولی آیا ملاک دینداری فقط نماز اول وقت است؟ در واقع ملاک‌های دیگری نیز وجود دارد که گاهی فراموش می شود.
این پژوهشگر مذهبی افزود: در روایات به طور مفصل به ملاک‌های دینداری پرداخته شده و به عنوان اوصاف مومن آمده است و اهل بیت (ع) اصرار داشتند که این خط کشی‌ها و خط قرمزها و مرزبندی‌ها شفاف و دقیق باشد و پیروان خود را کاملا تعریف کنند و نشان دهند و اگر در این مساله به درستی عمل کنیم بسیاری از بدبینی‌هایی که نسبت به دینداری وجود دارد، برطرف شود و متاسفانه به‌درستی این مساله تبیین نشده است.
وی افزود: ما حتی در گفت‌وگوهای روزمره شنیده‌ایم برخی می گویند «اگر دین این است، ما آن را نمی خواهیم» یعنی گویا مردم در بدبینانه ترین شکل آن، زمانی که آزرده هستند در ته دل خود می دانند که دین اینگونه نیست ولی رفتارهایی را که می بینند، احساس می کنند که نمی توانند آن را هضم کنند.
شناخت اولویت‌ها در دینداری مهم است
زائری ادامه داد: نکته دوم اولویت‌هاست. یعنی سلسله مراتب و شناخت اولویت‌ها در دینداری بسیار مهم است. شاید بتوان گفت دینداری انسان شکل نمی گیرد مگر زمانی که بتواند اولویت‌ها را تشخیص دهد. در روایتی داریم عاقل کسی نیست که بتواند بین خیر و شر تشخیص دهد؛ عاقل کسی است که بتواند بین دو شر، یکی را انتخاب کند. هر کسی می تواند بین گرسنگی و سیری تشخیص دهد اما آیا آن سیری ای که قرار باشد با مال حرام صورت گیرد، خوب است؟ اینجا تشخیص اولویت ملاک می شود و آنچه که در دنیای امروز مساله اصلی در زندگی مردم است تشخیص اولویت‌هاست.
یکی از مسائلی که در طول سال‌های گذشته رهبر انقلاب بارها بر آن تاکید داشتند مساله انقلابی و غیر انقلابی بوده است. ایشان بارها فرمود که ملاک ما زوایای سیاسی و اختلافات جناحی نیست بلکه ملاک ما این است که آیا کسی پای اصل انقلاب ایستاده است یا نه ولی در بسیاری موارد نیروی جریان انقلاب و مومنان صرف حواشی می شود.
این کارشناس مذهبی با اشاره به نقش حوزه‌های علمیه در این زمینه گفت: به طور طبیعی مردم انتظار دارند حوزه‌های علمیه هم به جهت نظری این مبانی را تبیین کند و مرجعیت حوزه در این موضوع در همه سطوح بین مردم جا افتاده است؛ اگر چه این مرجعیت کاهش پیدا کرده ولی هنوز مردم حوزه‌های علمیه و روحانیت را مرجع تبیین این موضوع می دانند. در عرصه عمل نیز مردم انتظار دارند که روحانیت پایبند به این ملاک‌ها و اولویت بوده و این ملاک‌ها را اجرا کرده و تطبیق دهند. اگر مردم ببینند روحانیت به جای اصرار بر حفظ اصول و مبانی دینداری، دچار مسائل حاشیه‌ای و فردی شده اند، نمی توانند آن را هضم کنند.
وی افزود: مردم نگاه می کنند اصل دینداری جامعه در معرض تهدید است و روز به روز شرایط دشوارتر می شود و گرایش‌های دینی مردم آسیب بیشتری می بیند ولی در جایی مساله یک امام جمعه به عنوان یک مساله حاشیه ای مطرح می شود و مردم نمی توانند چنین مسائلی را هضم کنند و برای مردم این سوال پیش می آید اگر آن مطالبی که در سخنان و تبیین‌های علمی آنان شنیده اند، درست است چرا خودشان عمل نمی کنند و چنین رفتاری دارند.
حوزه‌های علمیه کوتاهی خود را بپذیرند
وی اضافه کرد: البته در این سال‌ها انصافا تلاش‌هایی برای افزایش شناخت مردم و بالابردن آگاهی مردم صورت گرفته و در بسیاری موارد تلاش‌های فردی انجام شده است و کسانی که در مصدر امر بودند نتوانستند همه چیز را تغییر دهند. به هر حال در فضای حوزه و روحانیت، چند صدایی قابل دفاعی وجود دارد که از ارزش‌های نظام روحانیت است ولی همین مساله باعث شده نهادهایی که مهم تر بودند، قدرت بیشتری داشتند و بیشتر مورد مراجعه بودند در این زمینه کوتاهی‌هایی بکنند که باید این کوتاهی‌ها را پذیرفت.
این پژوهشگر مذهبی افزود: اگر ما در مقابل چالش‌های اجتماعی و مسائل جدید ریشه‌هایمان را محکم کرده باشیم، جای نگرانی نیست ولی اگر ریشه‌ها محکم نباشد هر بادی که بوزد می تواند ما را دچار تزلزل کند و متاسفانه در بسیاری از موارد از این ریشه‌ها غافل بودیم.
منبع: ایرنا