نرگس کیانی: گروه رستاک که در عرصه موسیقی نواحی مختلف ایران با روایتی تازه فعالیت می‌کند، در سی‌وششمین جشنواره موسیقی فجر با فاصله‌ای اندک از ارکستر ملی ایران، در جایگاه دومین اجرای پرمخاطب این رویداد قرار گرفت و نکته قابل توجه، پیشی‌گرفتنش از ارکستر سمفونیک تهران بود.
اجراهای جشنواره سی‌وششم موسیقی فجر، طبق تصمیم ستاد برگزاری آن و با توجه به شرایط ایجادشده در پی شیوع بیماری کرونا و محدودیت حضور مخاطبان، به صورت مجازی، از ۷ سایتِ مختلف پخش شد. طبق آمار اعلام‌شده جشنواره، ارکستر ملی ایران (با ۵۳۲۹ تماشاگر)، گروه رستاک (با ۴۹۱۷ تماشاگر)، ارکستر پارسوا (با ۳۴۳۷ تماشاگر)، ارکستر سمفونیک تهران (با ۳۳۸۹ تماشاگر) و دوئت فراتادی پالمای ایتالیا (با ۳۲۳۱ تماشاگر)، در صدر قرار گرفتند.
این نکته که چگونه یک گروه موسیقی خوداتکا که برای پابرجاماندن، هزینه‌ای از نهادهای دولتی دریافت نمی‌کند، توانسته است از نظر جذب مخاطب در رقابتی نزدیک با ارکستر ملی ایران و پیش از ارکستر سمفونیک تهران قرار بگیرد، قابل تامل است و وجوب این تامل آن‌گاه نمایان‌تر می‌شود که به یاد بیاوریم متولی این دو ارکستر، بنیاد فرهنگی هنری رودکی است؛ نهادی در ظاهر عمومی و غیردولتی که از ردیف‌های پیش‌بینی شده در بودجه سالانه کشور به عنوان زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سهم می‌برد و آخرین باری که گزارش عملکرد مالی آن منتشر شد، ۱۲ ماهه منتهی به سال ۹۶ بود که در آن جمع کل هزینه‌های ارکسترها را ۹۵۹۴۸ میلیون‌ریال ذکر کرده بودند. گزارشی که در سال‌های ۹۷ و ۹۸ منتشر نشد.
هیچ‌گاه از امکانات ارشاد استفاده نکرده‌ایم
فرزاد مرادی، خواننده گروه رستاک، در پاسخ به این پرسش که موفقیت این گروه موسیقی در جلب نظر ۴۹۱۷ تماشاگر در جریان اجرا در سی‌وششمین جشنواره موسیقی فجر را چگونه ارزیابی می‌کند، گفت: «خبر بسیار خوشحال کننده‌ای بود و این موضوع در شرایطی اتفاق افتاد که به لحاظ امکانات تبلیغاتی و رسانه‌ای، به هیچ عنوان در موقعیت مشابهی با ارکستر ملی ایران و ارکستر سمفونیک تهران نبوده‌ایم. مهم‌ترین عامل این اتفاق را ثباتی می‌دانم که گروه رستاک در این سال‌ها داشته و به‌واسطه آن، در حال حاضر، مخاطبینی را همراه خود می‌بینیم که هم از دیدگاه هنری و هم با نگاهی پاپیولار، رویکرد رستاک را دنبال می‌کنند. باید تاکید کنم حفظ کیفیت، مهم‌ترین نکته‌ای بوده است که از بدو تولد رستاک در تابستان ۱۳۷۶ به سرپرستی سیامک سپهری، تا امروز همواره مورد توجه ما قرار داشته است.»
این خواننده و نوازنده با اشاره به خوداتکایی گروه رستاک، افزود: «خوداتکایی یکی از نکاتی است که ما همواره بر آن تاکید داشته‌ایم و با تمام بی مهری‌ها، در این مسیر پر فراز و نشیب، همواره به امکانات خود، اتکا داشته‌ایم. تلاش گروهی برای دستیابی به اهداف بزرگ، ویژگی منحصر به فرد اعضای رستاک است و در واقع، رستاک برای ما یک خانواده و یک زندگیست»
مرادی در پاسخ به این‌که آیا برای تمرینات‌شان از امکاناتی که بنیاد رودکی در ازای اخذ مبلغی در اختیار گروه‌های حاضر در جشنواره قرار داد، استفاده کردند یا خیر، گفت: «ما در طول ۲۳ سال فعالیت، هیچ‌گاه از امکانات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و زیرمجموعه‌های آن مانند بنیاد رودکی استفاده نکرده‌ایم و موضوع اجاره مکان تمرین و پرداخت هزینه های آن را همیشه خود گروه حل کرده است.»
شش گام برداشته‌شده در پروژه «در خانه، بی مرز»
گفت‌وگو با خواننده رستاک را با واکنش شورانگیز موسی، از بلاگرها و یوتیوبرهای مشهور انگلیس به اجرای قطعه کُردی «بوتورای» توسط این گروه ادامه یافت. مرادی در این خصوص گفت: «قبل از این هم برای‌مان پیش آمده بود که قطعه‌ای از گروه رستاک در فضای مجازی ترند شود. اتفاقی که به عنوان مثال در مورد «رعنا»، «بیو بریمش»، «سرنای نوروز» و... هم رخ داد و این در حالی بود که ما برنامه مدونی برای انتشار این آثار در فضای مجازی نداشتیم و این اتفاق از سوی مخاطبان علاقه‌مند به رستاک رقم زده شد.»
او ادامه داد: «ری‌اکشن خارجی‌ها به اجراهای رستاک، برای ما نویدبخش تحقق آرزوی‌مان در خصوص فراتررفتن از مرزهای جغرافیایی است. ایده‌آل ما، رسیدن به یک بیان بین‌المللی بوده است که واکنش‌های مخاطبان غیر ایرانی خارج از مرزهای ایران نشان می‌دهد به آن بسیار نزدیک شده‌ایم. ایده‌آلی که در پروژه بین‌المللی «در خانه، بی‌مرز» نمود بارزتری یافت.»
این خواننده با تشریح جزئیات «در خانه، بی‌مرز» به عنوان روایت گروه رستاک از موسیقی کشورهای همسایه که قطعات حاصل از آن در بیپ‌تونز منتشر شده است، افزود: «بازآفرینی و تنظیم «کوچه‌لر»، ترانه قدیمی و محبوب آذربایجانی، «کارا اوزوم حابسی» از ترکیه، «لیلی جان» از دل دنیای پر رمز و راز موسیقی افغان‌ها، قطعه عربی «هیه و های و هیه»، «لیلو» از قطعات موسیقی کردهای ترکیه و «آن‌ها می‌گویند...» از کشور ارمنستان، شش گامی است که گروه رستاک تا امروز در مسیر پروژه «در خانه، بی‌مرز» برداشته است و ادامه دادن آن نیازمند حضور اسپانسرهای فرهنگی است که امیدواریم محقق شود.»